Strata z lat ubiegłych czy składki na ubezpieczenie zdrowotne: co odliczyć?

Przeczytaj także: Odliczenia od dochodu w PIT 2013: strata podatkowa

Zarówno poniesioną stratę na prowadzonej działalności gospodarczej jak i zapłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne można ująć w rachunku podatkowym. Ta pierwsza pomniejsza podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym, druga z kolei sam podatek.

Co zostało podkreślone już wyżej, strata podatkowa pomniejsza podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym (jest tzw. odliczeniem od dochodu). W przypadku działalności gospodarczej prawo do jej odliczenia przysługuje podatnikom rozliczającym się na zasadach ogólnych wg skali podatkowej, płacącym podatek liniowy czy ryczałt ewidencjonowany. Należy jednak pamiętać, iż odliczeniu podlega jedynie strata za te lata jej występowania, w których podatek był liczony od uzyskanego dochodu (a więc przy opodatkowaniu skalą podatkową bądź podatkiem liniowym). Przy ryczałcie bowiem w nie są uwzględniane koszty uzyskania przychodu. Co za tym idzie, jeżeli w rzeczywistości ryczałtowiec poniósł koszty wyższe niż przychody, w rachunku podatkowym ich nie uwzględni i to zarówno przy liczeniu ryczałtu ewidencjonowanego od uzyskanego przychodu, jak też w formie odliczenia straty (jako że podatkowo ponoszone koszty nie wywierają tutaj żadnego wpływu). Oczywiście w danym roku podatkowym odliczamy stratę (bądź straty) poniesioną w latach wcześniejszych.

W jednym roku podatnik może odliczyć maksymalnie 50% poniesionej w latach wcześniejszych straty, zaś na pełne jej rozliczenie ma 5 kolejnych lat licząc od roku następującego po tym, w którym strata została poniesiona. Minimalny okres rozliczenia straty wynosi zatem 2 lata, a maksymalny 5 lat (oczywiście kolejno po sobie następujących).

Rozliczenie straty podatkowej od innych odliczeń odróżnia także źródło przychodu, od którego może ona zostać odliczona. Otóż ustawodawca wskazuje tutaj wprost: poniesiona strata z danego źródła przychodów może w kolejnych latach zostać rozliczona jedynie w ramach tego samego źródła.

Tym samym podatnik, który poniósł w latach wcześniejszych stratę na prowadzonej firmy, zaś w bieżący dochód nie pozwala na pełne skorzystanie z jej odliczenia, i jednocześnie uzyskuje przychody z umowy o pracę, nie może tej straty odliczyć od dochodu z etatu i to nawet wówczas, gdy obydwa źródła przychodów są rozliczane na jednym formularzu. Nie jest nawet możliwe skompensowanie poniesionej w danym roku podatkowym straty z firmy z dochodem uzyskanym za ten sam rok z etatu.

Inaczej jest ze składkami na ubezpieczenie zdrowotne. Jeżeli bowiem podstawą ich naliczenia jest przychód opodatkowany, mogą one zostać odliczone od obliczonego podatku (oczywiście odliczeniu podlegają jedynie składki zapłacone, do wysokości 7,75% podstawy ich wymiaru). Jeżeli wartość takich składek, płaconych przez podatnika (bądź potrąconych przez płatnika), a podlegających odliczeniu od podatku, jest wyższa od możliwego odliczenia z tego źródła przychodu, które stanowi podstawę ich naliczenia, nie ma przeszkód, aby odliczyć je od innego opodatkowanego przychodu, w tym rozliczanego na innym formularzu (PIT-28, PIT-36, PIT-36L czy PIT-37).

Dlatego też jeżeli podatnik nie jest w stanie wykorzystać jednocześnie w pełnej wysokości obydwu omawianych odliczeń, lepiej wstrzymać się z odliczeniem straty a uwzględnić pełną wartość przysługujących do odliczenia składek na ubezpieczenie zdrowotne. Nieodliczoną stratę co do zasady będzie bowiem można rozliczyć w latach następnych, czego o składkach powiedzieć nie można.