Składki na ubezpieczenie zdrowotne odliczeniem od podatku 2014

Przeczytaj także: Ubezpieczenie zdrowotne: odliczenie w PIT a różne tytuły składki

Odliczenie to zostało uregulowane w art. 27b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Mówi on m.in. że obliczony podatek dochodowy (a nie podstawa opodatkowania – to bardzo istotna różnica) ulega w pierwszej kolejności obniżeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Odliczeniu przy tym podlegają składki dwojakiego rodzaju:

• opłacone w roku podatkowym bezpośrednio przez podatnika
• pobrane w roku podatkowym przez płatnika

Skąd takie rozgraniczenie?
Trzeba bowiem pamiętać, że niektórzy podatnicy są obowiązani do samodzielnego obliczania i przekazywania w określonym terminie składki na ubezpieczenie zdrowotne na właściwy rachunek bankowy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Są to przede wszystkim przedsiębiorcy (a więc osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą zarówno na własne nazwisko jak i w formie spółek osobowych) jak też osoby opłacające tą składkę dobrowolnie.
Inni podatnicy zaś z powyższego obowiązku są co do zasady wyręczani przez płatników. Ci ostatni są obowiązani do obliczenia, pobrania oraz przekazania do ZUS składki na ubezpieczenie zdrowotne. Nie finansują jej przy tym sami, a jedynie pobierają ze środków należnych podatnikowi. Chodzi tutaj np. o wynagrodzenie z umowy o pracę czy umowy zlecenia (a także z innych tytułów zaliczonych do tzw. działalności wykonywanej osobiście), jak również świadczenia rentowe i emerytalne.

Warto też pamiętać, że prowadząc działalność gospodarczą w kilku formach prawnych (np. na własne imię i nazwisko i w formie spółki osobowej), składkę tę należy opłacać od każdej takiej działalności.

Ubezpiecznie zdrowotne odliczamy od podatku, a nie dochodu

Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest pierwszym odliczeniem od podatku, a nie dochodu. Oznacza to, że zobowiązanie podatkowe zmniejsza się o wartość odliczenia, dzięki czemu korzyść finansowa (w postaci mniejszej wartości podatku) w przypadku takiego odliczenia jest większa, aniżeli przy odliczeniu od dochodu. Przy tych ostatnich bowiem realna oszczędność na podatku jest równa iloczynowi stawki podatku oraz kwoty danego odliczenia. W przypadku odliczeń od podatku zaś zobowiązanie podatkowe obniża się o całą kwotę odliczenia.

Nie każdą składkę na ubezpieczenie zdrowotne można odliczyć

Niestety jak to zwykle w odliczeniach podatkowych bywa (a więc przypadkach, w których należna fiskusowi danina ulega obniżeniu), ustawodawca wprowadził pewne ograniczenia przy uwzględnianiu w rozliczeniu podatku płaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Przede wszystkim należy pamiętać, iż odliczyć nie można tych składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy oraz składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na tym jednak nie koniec. Drugie ograniczenie tyczy się wysokości odliczenia. Otóż do ZUS podatnicy są obowiązani odprowadzać (samodzielnie, czy też za pośrednikiem płatnika) składkę w wysokości 9% podstawy jej naliczenia. Ustawodawca natomiast odliczyć od podatku pozwala jedynie 7,75% podstawy naliczenia tej składki. Pozostała część składki odliczeniu nie podlega. Można zatem powiedzieć, że podatnik płaci ją z własnej kieszeni.

Zapłata warunkiem odliczenia

Ustawodawca wymaga też zapłaty, aby dana składka mogła zostać odliczona od podatku. Ten warunek muszą jednak spełnić ci podatnicy, którzy składkę na ubezpieczenie zdrowotne przekazują do ZUS samodzielnie (czyli np. przedsiębiorcy).

Warto dodać, że samodzielnie składkę taką opłaca się do ZUS do 10-tego bądź 15-tego dnia miesiąca następującego po tym, za który jest ona należna (a więc przykładowo składkę za czerwiec należy opłacić do 10-tego bądź 15-tego lipca). Odliczyć można jedynie te składki, które w danym roku zostały zapłacone, a nie te, które w danym roku zostały naliczone. Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorca wpłacał takie składki w obowiązujących terminach (bez opóźnień bądź płatności przed czasem) w rocznym PIT 2014 wykaże składki należne za miesiące grudzień 2013 – listopad 2014. Termin ich płatności przypada bowiem w roku 2014.

Jeżeli natomiast z obowiązku przekazywania omawianych składek do ZUS podatnika wyręczył płatnik (czyli np. pracodawca), odliczeniu podlegają składki pobrane z wynagrodzenia podatnika w danym roku (a nie przekazane do ZUS, jako że płatnik przekazuje je na odpowiednie konto tej instytucji dopiero w miesiącu następnym po pobraniu).

Ile odliczyć

W przypadku przedsiębiorców podstawa naliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne jest stała i uniezależniona od ich faktycznych przychodów czy też dochodów. W roku 2014 minimalna podstawa wymiaru tej składki dla przedsiębiorców wynosi 3 004,48 zł. Kwota składki przekazywanej do ZUS w związku z tym opiewa na wartość 270,40 zł miesięcznie, zaś odliczeniu od podatku podlega wartość 232,85 zł. Składka za grudzień 2013 r. (a więc płatna w styczniu roku 2014) wynosiła zaś 261,73 zł, z czego od podatku można odliczyć 225,38 zł. Tym samym przedsiębiorca, który przez cały rok 2014 rzetelnie opłacał składkę na swoje ubezpieczenie zdrowotne, może od podatku odliczyć z tego tytułu kwotę 2 786,73 zł.

Z kolei w sytuacji, w której to płatnik wyręcza podatnika z „płacenia” składki na ubezpieczenie zdrowotne, podstawą do ich odliczenia jest otrzymana od tego płatnika informacja PIT-11, PIT-40A/11A (czy PIT-40, jeżeli podatnik wykorzystuje go do samodzielnego sporządzenia zeznania), zaś podstawą naliczenia tej składki był co do zasady przychód takiego podatnika, pomniejszony o składki na ubezpieczenie społeczne. W sporządzonej informacji płatnik wykazuje przy tym wartość składek podlegającą odliczeniu, a więc w wysokości 7,75% podstawy wymiaru tychże składek, dzięki czemu przy wypełnianiu rocznego PIT-a podatnik nie musi dokonywać dodatkowych obliczeń w celu ustalenia wysokości składki podlegającej odliczeniu (jego czynności ograniczają się jedynie do przeniesienia kwoty z otrzymanej od płatnika informacji podatkowej do właściwej rubryki zeznania rocznego). Jak zostało to już wyżej podkreślone, istotne są tutaj składki przez płatnika pobrane ze środków podatnika w danym roku, a nie przekazane w tym czasie do ZUS.