Składki na ubezpieczenie społeczne w zeznaniu rocznym PIT 2014

Przeczytaj także: Ulga na Internet w rozliczeniu PIT za 2014 rok

To pierwsze odliczenie od dochodu/przychodu, z którego mogą skorzystać podatnicy, a wymienione w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis podatkowy mówi mianowicie, że podstawę obliczenia podatku stanowi dochód po odliczeniu m.in. kwot składek określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych:

• zapłaconych w roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika oraz osób z nim współpracujących,
• potrąconych w roku podatkowym przez płatnika ze środków podatnika.

Odliczenie to nie dotyczy jednak składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy, oraz składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Dlaczego występuje taki podział na składki zapłacone oraz potrącone? Otóż część podatników obowiązanych jest do samoobliczania oraz wpłacania do ZUS wskazanych składek, innych zaś z tego obowiązku wyręcza tzw. płatnik.

Do pierwszej grupy podatników zaliczają się przede wszystkim przedsiębiorcy – ci bezwzględnie muszą opłacać składki sami za siebie (chyba że przedsiębiorca np. pracuje jednocześnie na umowę o pracę, zaś jego pensja jest nie niższa niż wynagrodzenie minimalne – wtedy składki na ubezpieczenie społeczne z działalności gospodarczej nie są obowiązkowe), czemu bardzo często towarzyszy także składanie deklaracji do ZUS (choć tutaj występuje pewne zwolnienie, jeżeli przedsiębiorca wpłaca ZUS-owi składki tylko za siebie).

W drugiej grupie mieszczą się natomiast m.in. pracujący na etacie, czy zatrudnieni w firmie na podstawie umów cywilnoprawnych. Tutaj to płatnik (a więc pracodawca/zleceniodawca) oblicza należne składki z wynagrodzenia pracownika, potrąca je z tego wynagrodzenia oraz w określonym terminie przekazuje do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W pierwszym przypadku ustawodawca wskazuje, że składki takie muszą być faktycznie zapłacone w danym roku podatkowym, aby podlegały odliczeniu. Nie jest za to ważne to, którego roku podatkowego (czy też którego okresu danego roku) zapłacone składki faktycznie dotyczą. Tytułem wyjaśnienia dodajmy tutaj, że termin płatności składek za dany miesiąc przypada z reguły do 10-tego czy 15-tego dnia miesiąca następnego. Dlatego też sytuacją normalną jest, iż w rozliczeniu podatkowym za dany rok podatnik dokonujący samoopłacania składek (a więc np. przedsiębiorca) uwzględnia 11 takich składek dotyczących roku rozliczanego i jedną roku poprzedniego. Aby bowiem w danym roku odliczać jedynie składki za ten rok należne, przedsiębiorca musiałby dokonać ich zapłaty przed ustawowym terminem (czyli np. w miesiącu, za który są one należne, a nie do określonego dnia miesiąca następnego).

Składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzonej firmy

I tak przedsiębiorca, który prowadził działalność gospodarczą przynajmniej pod koniec roku 2013 i przez cały rok 2014 oraz terminowo opłacał swoje składki na ubezpieczenie społeczne, w zeznaniu podatkowym wykaże je za okres grudzień 2013 i styczeń-listopad 2014.

Odliczyć tutaj można także składki zapłacone z opóźnieniem, o ile faktyczna ich zapłata nastąpiła w roku 2014. Odliczeniu nie podlegają jednak odsetki naliczone od takich zaległości.

Co przy tym niezwykle ważne, przedsiębiorcy płacą omawiane składki nie od faktycznie zarobionych pieniędzy, a zadeklarowanej podstawy opodatkowania, która nie może być mniejsza niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w kraju ogłoszonego na dany rok. W roku 2014 wysokość miesięcznego przeciętnego wynagrodzenia wynosi 3 746 zł, w związku z tym minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wynosi 2 247,60 zł.

Warto jednak pamiętać o przywileju przewidzianym dla nowych firm. Tutaj bowiem przez dwa pierwsze lata działalności gospodarczej (przez rok należy rozumieć kolejnych 12 miesięcy a nie rok kalendarzowy) przedsiębiorca może korzystać z tzw. małych ZUS-ów, gdzie podstawa naliczania składek jest ustalona na poziomie 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę. To w roku 2014 wynosi 1 680 zł, dlatego też podstawa naliczania „małych ZUS-ów” wynosi 504 zł.

Dla pełnego obrazu odliczanych składek w PIT za rok 2014 konieczne jest także podanie podstaw naliczania składek na ubezpieczenie społeczne w roku 2013 (jako że składka za grudzień 2013 r. jest płatna w styczniu roku 2014). Te wynosiły odpowiednio 2 227,80 zł i 480 zł.

Od wyżej wskazanych kwot liczone są poszczególne składki w wysokości:

• ubezpieczenie emerytalne: 19,52%
• ubezpieczenie rentowe: 8%
• ubezpieczenie chorobowe: 2,45%
• ubezpieczenie wypadkowe: 1,93% (chyba że zostało ono określone na innym poziomie)

Warto tutaj także wspomnieć, że ubezpieczenie chorobowe jest dla przedsiębiorcy dobrowolne, czyli może on ale nie musi go opłacać.

Na tej podstawie można ustalić wartość przekazywanych co miesiąc do ZUS składek na ubezpieczenie społeczne przedsiębiorcy. Te miesięcznie wynoszą:

• 716,99 zł z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym i 661,92 zł bez składki na to ubezpieczenie– w przypadku przedsiębiorców opłacających „zwykłe ZUS-y”
• 160,78 zł z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym i 148,43 zł bez składki na to ubezpieczenie – w przypadku przedsiębiorców opłacających „małe ZUS-y”

W roku 2013 zaś wartości te wynosiły odpowiednio: 710,67 zł, 656,09 zł, 153,12 zł i 141,36 zł.
W związku z tym, przedsiębiorca opłacający w każdym miesiącu 2014 r. składki ZUS od minimalnej podstawy ich wymiaru, w rocznym PIT wykaże z tego tytułu odliczenie w wysokości:

1. w przypadku niekorzystania z ulgi dla nowych firm:
   • z ubezpieczeniem chorobowym: 716,99 zł za miesiące styczeń-listopad 2014, i 710,67 zł za miesiąc grudzień 2013, a więc w sumie: 8 597,56 zł,
   • bez ubezpieczenia chorobowego: 661,92 zł za miesiące styczeń-listopad 2014, i 656,09 zł za miesiąc grudzień 2013, a więc w sumie: 7 937,21 zł,
2. w przypadku korzystania z ulgi dla nowych firm:
   • z ubezpieczeniem chorobowym: 160,78 zł za miesiące styczeń-listopad 2014, i 153,12 zł za miesiąc grudzień 2013, a więc w sumie: 1921,70 zł,
   • bez ubezpieczenia chorobowego: 148,43 zł za miesiące styczeń-listopad 2014, i 141,36 zł za miesiąc grudzień 2013, a więc w sumie: 1 774,09 zł.

Powyższe jest oczywiście tylko przykładowym wyliczeniem przysługującego odliczenia. Przedsiębiorca może bowiem zdecydować o zmianie (zwiększeniu) podstawy naliczania wskazanych składek, utracić w trakcie roku prawo do małych ZUS-ów, zrezygnować z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego bądź powracać do opłacania tej składki czy też w ogóle zaprzestać opłacania wszystkich składek (np. wskutek zawieszenia czy likwidacji działalności gospodarczej).

Ponadto odliczyć można jedynie te składki, które nie zostały wcześniej zaliczone w ciężar kosztów uzyskania przychodu prowadzonej firmy (bo i taką możliwość ustawodawca przewidział). Ważne jest zatem to, aby tych samych kwot nie uwzględnić w rachunku podatkowym dwukrotnie (raz jako kosztu, a drugi raz jako odliczenia od dochodu).