Samochód ciężarowy bez odliczenia VAT od paliwa?

Przeczytaj także: Samochód ciężarowy: spóźniony przegląd to połowa odliczenia VAT

Samochód ciężarowy większości społeczeństwa kojarzy się z bardzo dużym pojazdem, przystosowanym do przewożenia sporej ilości towarów. Z reguły kabina kierowcy jest tutaj niewielka, dużo większa jest za to część przeznaczona do przewozu ładunków. Są to zatem przede wszystkim te pojazdy, których dopuszczalna masa całkowita przekracza (i to nierzadko znacznie) 3,5 tony.

Nie jest tak jednak w każdym przypadku. Samochodem ciężarowym jest bowiem także dwu, czy trzy-osobowy van o ładowności kilkuset kilogramów, pickupy, czy też większość busów. Także samochody z tzw. kratką posiadają homologację samochodów ciężarowych pomimo tego, że w zasadzie niczym nie różnią się od zwykłej osobówki (jako że można spotkać już takie pojazdy ciężarowe, w których tzw. kratka nie występuje).

Obecnie problemów z odliczeniem VAT-u nie ma przy tych samochodach, których dopuszczalna masa całkowita przekracza 3,5 tony bądź są przeznaczone do przewozu co najmniej 10 osób. Jeżeli bowiem tylko służą one wykonywaniu czynności opodatkowanych VAT-em, cały podatek naliczony od wydatków z nimi związanych można odliczyć.

Drugą, prawie „bezproblemową” grupą pojazdów są te samochody ciężarowe (o DMC do 3,5 tony), które mają jeden rząd siedzeń. Chodzi tutaj o wielozadaniowe vany, pickupy, czy też tzw. samochody skrzyniowe. Tutaj po przeprowadzeniu dodatkowego badania technicznego, które potwierdzi spełnienie określonych wymagań, również uprawniają do pełnego odliczenia VAT. Pojazdy takie są bowiem uznawane za wykorzystywane wyłączne do działalności gospodarczej z uwagi na swoją konstrukcję, która wyklucza użytek prywatny bądź powoduje, że użytek taki jest nieistotny. Poniekąd stanowisko takie wydaje się być uzasadnione. Takim pojazdem bowiem nikt na wakacje raczej nie pojedzie. Niemniej zakupy, czy odbiór dziecka ze szkoły bądź przedszkola jest możliwy. Ustawodawca jednak uznał takie zjawiska za nieistotne.

Wątpliwości nie ma przy tym także w stosunku do tzw. pojazdów specjalnych, wymienionych wprost ustawie, czy rozporządzeniu wykonawczym. Te również dają pełne prawo do odliczenia VAT-u.

Kolejne pojazdy, które nie budzą większych wątpliwości co do zasad odliczenia VAT-u, to samochody osobowe. Tutaj ustawodawca mówi bowiem wprost – od wydatków z nimi związanych można odliczyć 50% podatku naliczonego, oprócz nabywanego paliwa, gdzie do końca czerwca 2015 r. występuje zakaz jego odliczania.
Wyjątkiem jest sytuacja, w której dany podatnik wykorzystuje taki pojazd jedynie na potrzeby działalności gospodarczej i wykluczy jego inny użytek. Niestety to wiąże się z zaprowadzeniem dodatkowej dokumentacji. Ponadto fiskus póki co w wydawanych interpretacjach próbuje zniechęcać do odliczania pełnej kwoty podatku.

Zdaniem organów podatkowych wystąpienie chociażby potencjalnej możliwości wykorzystania takiego samochodu w celach innych niż firmowe, wyklucza pełne prawo do odliczenia VAT.

Podatnicy przy tym z reguły pogodzili się już z myślą, że użytkując samochód osobowy, będą mieć ograniczone prawa w zakresie rozliczania podatków.

Sytuacja przedstawia się jednak inaczej w przypadku pojazdów traktowanych w prawie o ruchu drogowym jako ciężarowe, a w podatkach jako „osobowe”. W dalszym ciągu bowiem można spotkać się ze zdziwieniem podatników, gdy dowiadują się oni, że ich samochód ciężarowy nie uprawnia do pełnego odliczenia VAT. Powyższe potęguje fakt, że część tych pojazdów jeszcze nie tak dawno uprawniała do pełnego odliczenia. Chodzi tutaj przede wszystkim o mające dwa rzędy siedzeń busy, pickupy czy tzw. samochody skrzyniowe (a więc takie, gdzie kabina kierowcy i część ładunkowa to odrębne konstrukcje.), które jeszcze w ubiegłym roku (jak i pierwszym kwartale 2014 r.) dawały pełne prawo do odliczenia.

Obecnie od ich zakupu, najmu, leasingu, czy wydatków związanych z eksploatacją (w tym także zakupu paliwa) odliczyć można co do zasady połowę podatku zawartego na fakturach. Pełne odliczenie możliwe jest jedynie wówczas, gdy pojazd taki służy jedynie działalności gospodarczej, co – tak samo jak przy samochodach osobowych – wiąże się z prowadzeniem dodatkowej dokumentacji.

Tak samo są traktowane samochody z kratką.

Niemniej przy samochodach ciężarowych uprawniających co do zasady do połowy odliczenia podatku naliczonego, trzeba zwrócić uwagę na jeszcze jedną, bardzo istotną kwestię, którą jest ich ładowność.
Ustawodawca wskazuje bowiem, że do dnia 30 czerwca 2015 r. VAT-u nie można odliczyć od paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu:

1. samochodów osobowych;
2. innych niż samochody osobowe pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:
   a) 1 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 425 kg,
   b) 2 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 493 kg,
   c) 3 lub więcej – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 500 kg.

Wyjątek od powyższej reguły stanowią jedynie pojazdy wykorzystywane wyłącznie w działalności gospodarczej (czyli mówiąc w uproszczeniu te samochody ciężarowe, które mają jeden rząd siedzeń i inne pojazdy samochodowe, dla których prowadzona jest dodatkowa dokumentacja wykluczająca użytek prywatny).
Jeżeli zatem przykładowo przedsiębiorca posiada samochód z tzw. kratką, którego dopuszczalna ładowność jest mniejsza, niż wyżej wymienione limity, pojazd taki będzie traktowany jak samochód osobowy – nie będzie co do zasady uprawniał do odliczania VAT od paliwa (z zastrzeżeniem wyżej opisanym).

Wydaje się, że powyższym ograniczeniem nie muszą się przejmować posiadacze małych vanów czy innych samochodów z jednym rzędem siedzeń, z przeprowadzonym dodatkowym badaniem technicznym. Te bowiem jako pojazdy ciężarowe z założenia służą jedynie działalności gospodarczej. Uznanie ich za takie powoduje zaś, że wskazana wyżej regulacja wprowadzająca zakaz odliczenia VAT od paliwa, nie ma do nich zastosowania.