Budowa domu na cudzym gruncie bez ulgi w podatku dochodowym

Przeczytaj także: PIT 2014: Jak uniknąć podatku od sprzedaży nieruchomości

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawczyni zamierza sprzedać działkę zakupioną w 2011 r. Uzyskane ze sprzedaży pieniądze chce przeznaczyć na spłatę kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2012 r. na cele budownictwa mieszkaniowego. Kredyt ten zaciągnęła ona wraz z synem i synową na budowę domu jednorodzinnego na gruncie dzierżawionym od syna. Pozwolenie na budowę zostało wydane na wnioskodawczynię. Ponosi ona także wszelkie wydatki związane z kredytem. Jest też jedynym mieszkańcem wybudowanego budynku. Syn i synowa przystąpili do kredytu z uwagi na wymagania banku, jako że są właścicielami działki, na której znajduje się wybudowany dom. Wnioskodawczyni zadała pytanie, czy spłacając wskazany kredyt będzie mogła skorzystać z ulgi mieszkaniowej w podatku dochodowym z tytułu sprzedaży działki zakupionej w roku 2011? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji Podatkowej zaniechano poboru podatku.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. chris32m - Fotolia.com

Budowa domu na cudzym gruncie bez ulgi w podatku dochodowym

W przypadku wybudowania budynku mieszkalnego przez dzierżawcę na gruncie należącym do innej osoby, budynek ten i tak należy do właściciela gruntu. Co za tym idzie, przeznaczenie pieniędzy na spłatę kredytu zaciągniętego przez dzierżawcę na budowę takiego budynku nie jest celem mieszkaniowym.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodu jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości (w tym lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość),
b. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c. prawa wieczystego użytkowania gruntów
- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W świetle powyższego przepisu każda czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowi źródło przychodów w rozumieniu tego przepisu, jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie tj. przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.
Zatem, w przypadku sprzedaży nieruchomości (działki), decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma ustalenie daty nabycia tej nieruchomości. (…)

Z uwagi zatem na fakt, że nabycie przez Wnioskodawczynię działki nastąpiło w 2011 r., sprzedaż tej działki przed upływem 5 lat od daty jej nabycia, czyli jeżeli zostanie dokonana do końca 2016 r., podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Przy dokonywaniu oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości (działki), należy zastosować przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r.

W myśl art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)–c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku. Stosownie do art. 30e ust. 2 ww. ustawy, podstawą obliczenia podatku, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Zgodnie z zasadą wynikającą z art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.
Z powyższych przepisów wynika, że przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, o ile odpowiada wartości rynkowej, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia.

Pojęcie kosztów odpłatnego zbycia (sprzedaży) nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy zatem stosować językowe rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych uważa się wszystkie wydatki poniesione przez sprzedającego, które są konieczne, aby transakcja sprzedaży mogła dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością). Pomiędzy tymi wydatkami a dokonanym odpłatnym zbyciem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy.