Samochód ciężarowy: spóźniony przegląd to połowa odliczenia VAT

Przeczytaj także: Odliczenie VAT a numer rejestracyjny samochodu na fakturze

Poczynając od 1 kwietnia 2014 r. ustawodawca bardzo mocno zmodyfikował zasady odliczania VAT nie tylko od zakupu samochodów (czy ich najmu bądź leasingu), ale także wszelkich wydatków związanych z ich eksploatacją. Ograniczył przy tym rodzaje samochodów uprawniających niejako z automatu do pełnego odliczenia VAT. Przedtem bowiem prawo do takiego odliczenia dawały samochody ciężarowe (których dopuszczalna masa całkowita nie przekracza 3,5 tony) mające 2 i więcej rzędów siedzeń, które spełniały pewne kryteria i przeszły dodatkowy przegląd.
Obecnie zaś pojazdy takie co do zasady uprawniają do odliczenia jedynie połowy VAT-u, chyba że podatnik dowiedzie (poprzez zaprowadzenie dodatkowej dokumentacji), że wykorzystuje je jedynie na potrzeby prowadzonej firmy.

Pełne prawo do odliczenia VAT-u bez konieczności prowadzenia dodatkowej dokumentacji dają natomiast samochody ciężarowe z jednym rzędem siedzeń typu van czy pickup, czy też posiadające kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu.

Niemniej pojazdy takie winny zostać poddane dodatkowemu badaniu technicznemu. Na tej podstawie jest wydawane zaświadczenie, a następnie dokonywany wpis w dowodzie rejestracyjnym, które potwierdzają spełnienie określonych wymogów i uprawniają do pełnego odliczenia VAT. Chodzi tutaj o (nowe) przeglądy: VAT-1a, VAT-1b i VAT-2. Warto też dodać, że przeglądowi takiemu nie trzeba poddawać pojazdów, które już wcześniej miały adnotację VAT-1.

W ustawie nowelizującej regulacje odliczania VAT od samochodów, obowiązujące od początku kwietnia 2014 r. ustawodawca wskazał przy tym, że dla posiadanych już pojazdów nowe przeglądy należało przeprowadzić w ciągu 3 miesięcy od wejścia w życie tych regulacji, a więc do końca czerwca 2014 r.

Przepisy ustawy nowelizacyjnej jak i samej ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają przy tym żadnych sankcji za nieprzeprowadzenie przeglądu w terminie.
Dodajmy przy tym, że dodatkowe przeglądy VAT-owskie występowały także w starym stanie prawnym. Wtedy to też organy podatkowe nie wyciągały żadnych negatywnych konsekwencji za opóźnienia w ich przeprowadzeniu, w tym nawet wówczas, gdy takie dodatkowe badanie było przeprowadzane podczas kontroli podatkowej.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 25 lipca 2012 r. nr ILPP2/443-447/12-4/MR podkreślił, że jeżeli podatnik uzyskał zaświadczenie potwierdzające spełnienie przez konkretny pojazd samochodowy wymagań określonych w art. 3 ust. 2 pkt 1–4 ustawy nowelizującej, to pomimo że miało to miejsce w terminie późniejszym od nabycia i wprowadzenia pojazdu do ewidencji środków trwałych, zachowuje on prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu samochodu oraz od nabycia oleju napędowego wykorzystywanego do jego napędu także przed datą tego przelgądu.

Zdaniem organów podatkowych dodatkowe badanie techniczne potwierdza bowiem jedynie spełnienie określonych warunków technicznych, nie jest natomiast warunkiem odliczenia VAT-u.

Zdawałoby się, że podobnie fiskus powinien podchodzić do tego zagadnienia także poczynając od kwietnia 2014 r., kiedy to przepisy dotyczące odliczania VAT od samochodów zostały znowelizowane. Zasada, że badanie techniczne jedynie potwierdza spełnienie określonych wymogów, nie została bowiem zmieniona.

Niestety co innego stwierdziło Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską nr 28072 (odpowiedź z dnia 25.09.2014 r.).

W odpowiedzi tej autor odniósł się w pierwszej kolejności do samochodów nabytych przed dniem 01 kwietnia 2014 r., które dodatkowe badanie techniczne winny mieć przeprowadzone najpóźniej do końca czerwca 2014 (chyba że wcześniej zostały sprzedane tudzież miały przeprowadzony „zwykły” przegląd techniczny na stacji kontroli pojazdów – w takim bowiem przypadku badanie dodatkowe winno odbyć się razem ze „zwykłym” przeglądem).

Otóż odpowiadający na interpelację Janusz Cichoń, sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów wskazał, że jeżeli w tym terminie dodatkowe badanie nie zostało przeprowadzone, to już od 1 kwietnia 2014 r. dany pojazd nie mieści się w katalogu pojazdów uznawanych z uwagi na swoją konstrukcję za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej. To zaś oznacza, że od 1 kwietnia 2014 r. w stosunku do takiego pojazdu mają zastosowanie ogólne zasady odliczenia VAT-u, a więc uprawniające do odliczenia go w wysokości jedynie 50%, chyba że została dla niego zaprowadzona dodatkowa dokumentacja wyłączająca użytek na cele inne niż firmowe (a więc zgłoszenie od urzędu skarbowego, spisanie zasad korzystania z takiego pojazdu wykluczające jego użytek niefirmowy oraz zaprowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu).

W momencie uzyskania zaświadczenia potwierdzającego spełnienie wymagań wskazanych w ustawie oraz dokonania odpowiedniej adnotacji w tym zakresie w dowodzie rejestracyjnym podatnik uzyskuje prawo pełnego odliczenia VAT, ale tylko na bieżąco, a więc od chwili przeprowadzenia dodatkowego badania technicznego i uzyskania odpowiedniego wpisu w dowodzie rejestracyjnym.

Co się natomiast tyczy samochodów nabytych po 31 marca 2014 r. autor odpowiedzi wskazał, że takie dodatkowe badanie winno zostać przeprowadzone niezwłocznie po zakupie, gdyż wpływa ono na prawo do odliczenia podatku naliczonego. Najpóźniej winno ono zostać przeprowadzone do dnia złożenia deklaracji za okres takiego zakupu. Jeżeli w tym czasie ono nie nastąpi, dla danego pojazdu będą mieć zastosowanie zasady ogólne odliczania VAT-u od wydatków związanych z samym zakupem pojazdu czy jego eksploatacją (a więc w wysokości 50% podatku wynikającego z faktury), chyba że dla takiego pojazdu zostanie zaprowadzona dodatkowa dokumentacja potwierdzająca, że pojazd służy jedynie działalności gospodarczej.

Także i tutaj późniejsze przeprowadzenie badania uprawnia do pełnego odliczenia VAT-u dopiero od chwili wydania zaświadczenia i wpisania stosownej adnotacji w dowodzie rejestracyjnym (przy czym w odniesieniu do odliczenia VAT-u od zakupu takiego pojazdu podatnik ma prawo do stosowania nowego systemu korekt).

Zaprezentowane wyżej podejście jest bardzo rygorystyczne i niekorzystne dla podatników. Trudno też znaleźć jego uzasadnienie wprost w obowiązujących przepisach oraz dotychczasowej praktyce organów podatkowych.