Likwidacja spółki jawnej: spis z natury z podatkiem VAT

Przeczytaj także: Likwidacja działalności gospodarczej w podatku VAT i dochodowym

Art. 14 ust. 1 ustawy o VAT mówi, że opodatkowaniu tym podatkiem podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku m.in. rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej. Powyższe tyczy się tych towarów, w stosunku do których spółce przysługiwało prawo od obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Warto też pamiętać o tym, że nie chodzi tutaj o potoczne znaczenie towaru, a więc rzeczy, która została nabyta w celu dalszej odprzedaży (tzw. towary handlowe). Na gruncie VAT bowiem „towary” rozumiane są bardzo szeroko. Ustawodawca wprowadził do ustawy o VAT ich definicję.

Towarami nie będą zatem jedynie wskazane wyżej towary handlowe, ale także m.in. materiały, wszelkie narzędzia i urządzenia, a w tym również środki trwałe i inne składniki majątku zaliczone do wyposażenia, przy nabyciu których spółce przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego (bez względu na to, czy z tego prawa ona fizycznie skorzystała).

W przypadku rozwiązania spółki osobowej, na dzień takiego rozwiązania ciąży na tej spółce (podatniku VAT) obowiązek sporządzenia spisu z natury towarów. Informację o dokonanym spisie, o ustalonej na jego podstawie wartości i kwocie podatku należnego, należy dołączyć do deklaracji składanej za okres obejmujący dzień rozwiązania takiej spółki. Obowiązek podatkowy od takiego spisu powstaje w dniu rozwiązania spółki.

Ustawodawca wskazał też, jak taki spis należy wycenić. Mówi on mianowicie, że podstawą opodatkowania jest tutaj wartość towarów podlegających spisowi, ustalona zgodnie z art. 29a ust. 2 ustawy o VAT, a więc cena nabycia towarów (bądź towarów podobnych), a gdy nie ma takiej ceny – koszty wytworzenia, określone na moment wyceny spisu (a więc rozwiązania spółki).

Rozwiązanie powyższe zatem powoduje, że na gruncie VAT powstaje podatek do zapłaty od dokonanego remanentu likwidacyjnego. Podatku tego przy tym nikt nie odliczy. Spółka wykazuje go w ostatniej składanej deklaracji oraz (jeżeli z deklaracji wyjdzie podatek należny podlegający wpłacie) wpłaca go na konto fiskusa.

Dlatego też często lepszym rozwiązaniem wydaje się wyprzedaż firmowego majątku innym przedsiębiorcom będącym czynnymi podatnikami VAT, w tym także wspólnikom spółki, prowadzącym działalność gospodarczą na własne imię i nazwisko, czy też do innych spółek osobowych, których wspólnikami są wspólnicy spółki likwidowanej.

Sprzedaż taką bowiem likwidowana spółka udokumentuje fakturami, które będą podstawą do odliczenia zawartego w nich podatku naliczonego przez nabywców.

Niezwykle ważne przy tym jest, aby sprzedaż taka nastąpiła przed formalnym rozwiązaniem spółki.

Niestety wskazane rozwiązanie bardzo często powoduje powstanie podatku dochodowego (jako że sprzedane składniki majątku wygenerują przychód podatkowy). Niemniej jeżeli nabywcami poszczególnych składników majątku są wspólnicy, prowadzący jednocześnie inne aniżeli likwidowana spółka działalności gospodarcze, zaś nabyty majątek zamierzają wykorzystywać w tych działalnościach, obciążenia podatkowe z tytułu podatku dochodowego mogą zostać zminimalizowane (jako że zakup taki stanie się dla nich kosztem uzyskania przychodu bezpośrednio bądź przez dokonywane odpisy amortyzacyjne).