Sprzedaż (udziału) gospodarstwa rolnego bez podatku dochodowego

Przeczytaj także: Podatek dochodowy: sprzedaż gospodarstwa rolnego

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca odziedziczył 1/8 udziału w gospodarstwie rolnym po zmarłych w 2012 r. babci i wujku. Gospodarstwo to składa się z trzech działek ewidencyjnych o łącznej powierzchni przekraczającej 3 ha. W skład tego gospodarstwa wchodzi ziemia rolna mieszcząca się na dwóch działkach ewidencyjnych oraz siedlisko rolnicze, na którym znajduje się budynek mieszkalny i budynki gospodarcze. Od całości jest opłacany podatek rolny. Wraz z pozostałymi spadkobiercami wnioskodawca zamierza sprzedać gospodarstwo osobie trzeciej. Osoba ta obecnie nie prowadzi działalności rolniczej, ale rozpocznie jej prowadzenie w wyniku dokonanego zakupu. Sporządzone przy tym zostaną dwa akty notarialne: jeden na grunty orne, drugi zaś na siedlisko rolnicze. Wymaga tego bowiem bank od nabywcy ubiegającego się o kredyt na zakup. W wyniku dokonanej sprzedaży żadna część gospodarstwa nie zmieni swojego przeznaczenia. Wnioskodawca zadał pytanie, czy od powyższej transakcji sprzedaży będzie musiał zapłacić podatek dochodowy? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. blackboard1965 - Fotolia.com

Sprzedaż gospodarstwa rolnego bez podatku dochodowego

Sprzedaż przez współwłaścicieli całego gospodarstwa rolnego, w wyniku której grunty nie utracą rolnego charakteru (nabywca będzie prowadził to gospodarstwo), korzysta ze zwolnienia w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie:
a. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d. innych rzeczy,
- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości i praw majątkowych przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości następuje po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Natomiast każda czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, stanowi źródło przychodów w rozumieniu tego przepisu, jeżeli zostanie dokonana przed upływem ww. terminu.

Jak zatem wynika z powyższego przepisu, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma zarówno data, jak i forma ich nabycia.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawca zgodnie z aktem poświadczenia dziedziczenia nabył udział w gospodarstwie rolnym po zmarłej babci oraz wujku (łącznie 1/8). Śmierć wujka nastąpiła w dniu 7 lipca 2012 r., natomiast babcia zmarła w dniu 5 grudnia 2012 r. Dział spadku nie był przeprowadzony zarówno w stosunku do masy spadkowej otrzymanej po wujku, jak i babci.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121), spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą jego śmierci przechodzą na następców prawnych.

W myśl art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 cyt. ustawy). Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy (spadkodawców) ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Zatem istotnym z punktu widzenia prawa jest dzień otwarcia spadku, czyli data śmierci spadkodawcy.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że datą nabycia przez Wnioskodawcę udziału (1/8) w przedmiotowym gospodarstwie rolnym dla części otrzymanej w spadku po wuju Wnioskodawcy jest dzień 7 lipca 2012 r., natomiast dla części otrzymanej w spadku po babci – 5 grudnia 2012 r.

Zatem, dokonując oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia udziałów ww. nieruchomości należy zastosować przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym na dzień 1 stycznia 2009 r.

Należy bowiem wyjaśnić, że ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316, z późn. zm.), zmieniono m.in. zasady opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) – c) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nowe zasady opodatkowania, zgodnie z art. 14 ustawy zmieniającej, mają zastosowanie do uzyskanych dochodów (poniesionej straty) od 1 stycznia 2009 r.