Samochód osobowy: 50% VAT i pełne koszty w podatku dochodowym

Przeczytaj także: Ministerstwo Finansów potwierdza: pełna amortyzacja samochodu możliwa

Przypomnijmy, od 1 kwietnia 2014 r. obowiązują zupełnie nowe przepisy odliczania podatku naliczonego od zakupu samochodów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, ich najmu, dzierżawy, leasingu, zakupu do nich części zamiennych, remontów, napraw i konserwacji a także od zakupu paliwa służącego do napędu takich pojazdów.

W uproszczeniu mówiąc, obecnie pełne prawo do odliczenia VAT dają jedynie samochody ciężarowe z jednym rzędem siedzeń, samochody o liczbie miejsc pasażerów co najmniej 10 (łącznie z kierowcą), niektóre karawany i bankowozy, oraz pojazdy o przeznaczeniu specjalnym. Warto też pamiętać, że jak samochód traktowany jest tutaj także motocykl.

Inne samochody, czyli np. pickap-y czy bus-y z dwoma rzędami siedzeń a także samochody z tzw. kratką, co do zasady uprawniają do odliczenia połowy podatku naliczonego od wydatków wyżej wskazanych. Ustawodawca wprawdzie daje tutaj prawo do pełnego odliczenia, niemniej podatnik musi dowieść, że pojazdy takie służą tylko działalności gospodarczej (ewentualnie służy jedynie do wynajmu/dzierżawy/leasingu w ramach prowadzonej firmy), co okazuje się nie być wcale takie proste.

Jeszcze mniej odliczą właściciele zwykłych osobówek i motocykli (wbrew bowiem logice na potrzeby VAT-u motocykl jest „samochodem osobowym”). Tutaj poza ograniczeniem odliczenia VAT naliczonego do wysokości 50% od wskazanych wydatków, istnieje pełny zakaz odliczania tego podatku od zakupu paliwa służącego do napędu tych pojazdów. Oczywiście przy „samochodach osobowych” również istnieje możliwość pełnego odliczenia VAT (także od paliwa), niemniej tu również podatnik musi udowodnić, że pojazd taki służy jedynie działalności gospodarczej.

A udowodnienie faktu, że samochód jest wykorzystywany jedynie służbowo, nie należy do czynności prostych. Fiskus bowiem bardzo restrykcyjnie podchodzi do stosowania przepisów, jeżeli podatnik chciałby sobie odliczyć większą kwotę VAT niż minimalna, a przez co pomniejszyć dochody budżetu państwa. Jego stanowisko w tej materii zostało przedstawione w artykule: Parkowanie samochodu u pracownika lub w domu = 50% odliczenia VAT?

Mówiąc w uproszczeniu, nawet potencjalne wystąpienie minimalnej szansy na wykorzystanie pojazdu prywatnie dyskwalifikuje możliwość pełnego odliczenia VAT-u nawet wówczas, gdy do takiego prywatnego wykorzystania w ogóle nie dojdzie.

Zdaniem fiskusa potencjalna możliwość użycia samochodu osobowego bądź z kratką prywatnie wyklucza pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Niemniej sytuacja wygląda zgoła inaczej na gruncie podatku dochodowego. Tutaj fiskus patrzy na podatników łaskawszym okiem (zapewne dlatego że wpływy z VAT są dużo większe niż z podatków bezpośrednich).

Otóż podatnicy, którzy nie kryją się z tym, że dany samochód wykorzystują na cele mieszane, a więc zarówno na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej jak i prywatnie (bezpośrednio przez przedsiębiorcę bądź jego pracowników), a co za tym idzie, odliczają jedynie część podatku naliczonego, mają wątpliwości, czy takie wykorzystanie pojazdu nie wpływa na wysokość kosztów uzyskania przychodu w podatku dochodowym? Zgodnie bowiem z ustawową definicją, dany wydatek może być kosztem, o ile ma służyć temu a nie innemu źródle przychodu (a więc działalności gospodarczej).

Chodzi tutaj w szczególności o dokonywane odpisy amortyzacyjne od wartości początkowych takich pojazdów, wydatków na ich remonty, zakup paliwa, polisy ubezpieczeniowe, a także nieodliczony zgodnie z nowymi przepisami VAT. Co w tej materii fiskus ma do powiedzenia?

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie problem ten rozpatrywał w interpretacji indywidualnej z dnia 27.08.2014 r. nr IPPB3/423-533/14-4/GJ. Spółka posiadała samochód osobowy, który był parkowany pod domem jej prezesa. Ponieważ w takim przypadku istnieje możliwość wykorzystania pojazdu prywatnie, spółka odlicza tylko 50% podatku naliczonego od wydatków z nim związanych i nie odlicza tego podatku od zakupu paliwa. W związku z tym zadała pytanie, czy nieodliczone 50% podatku VAT jest jej kosztem uzyskania przychodu? Czy kosztem takim są ponadto: cała wartość netto z faktur związanych z eksploatacją samochodu oraz cała wartość brutto z faktur za paliwo?