Darowizna udziału w domu spadkobiercy a ulga mieszkaniowa od spadku

Przeczytaj także: Mieszkanie od brata zwolnione z podatku od spadków i darowizn

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W czerwcu 2006 r. zmarł ojciec wnioskodawcy, po którym odziedziczył on wraz z matką 50% udziałów w nieruchomości mieszkalnej, a w stosunku do którego do spadku skorzystał on z ulgi określonej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Jednym z warunków zwolnienia jest niezbywanie budynku mieszkalnego przez okres 5 lat. W sierpniu 2010 r. wnioskodawca zawarł jednak związek małżeński. Jego żona jest w ciąży, zaś małżonkowie mieszkają oddzielnie (wnioskodawca z matką w odziedziczonej nieruchomości, zaś jego żona u swoich rodziców w mieście oddalonym o 300 km). W związku z zamiarem wspólnego zamieszkania oraz powiększenia rodziny zachodzi u wnioskodawcy konieczność zmiany warunków mieszkaniowych. Planuje on kupić z żoną nieruchomość w mieście, w którym mieszka żona. Dlatego tez chciałby przekazać swoją część odziedziczonej nieruchomości swojej mamie w formie darowizny. Wnioskodawca zadał pytanie, czy w takim przypadku straci prawo do ulgi w podatku od spadków i darowizn? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.), podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem darowizny.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Photographee.eu - Fotolia.com

Darowizna udziału w domu spadkobiercy a ulga mieszkaniowa

Przekazanie tytułem darowizny innemu spadkobiercy udziału w nieruchomości mieszkalnej nie powoduje utraty prawa do ulgi w podatku od spadków i darowizn przewidzianej w artykule 16 ustawy.

Ponieważ opisane we wniosku nabycie ww. nieruchomości w drodze spadku nastąpiło przed 1 stycznia 2007 r. w niniejszej sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Stosownie do art. 16 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. - w przypadku nabycia budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym:
1. w drodze spadku lub darowizny przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej,
2. w drodze spadku przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej,
3. w drodze spadku przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, sprawujące przez co najmniej dwa lata opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie umowy zawartej z nim przed organem gminy,
nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m[2] powierzchni użytkowej budynku lub lokalu.

Według zapisu art. 16 ust. 2 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r., z omawianej ulgi mogą skorzystać nabywcy, którzy łącznie spełniają następujące warunki:
1. są obywatelami polskimi lub mają miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2. nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy,
3. nie dysponują spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu lub nie są właścicielami spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dysponowania spółdzielni, w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego,
4. nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu,
5. będą zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat:
a. od dnia złożenia zeznania podatkowego – jeżeli w chwili złożenia zeznania nabywca mieszka w nabytym lokalu lub budynku,
b. od dnia zamieszkiwania w nabytym lokalu lub budynku – jeżeli nabywca zamieszka w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego.

Mając na uwadze ww. przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn stwierdzić należy, że zasadniczym celem ustawodawcy jest zwolnienie bliskich spadkodawcy lub darczyńcy od obciążeń podatkowych z tytułu nabycia nieruchomości mieszkaniowej, gdy nie dysponują innym mieszkaniem czy domem i będą zamieszkać w uzyskanej nieruchomości przez 5 lat od dnia określonego w cytowanym wyżej przepisie art. 16 ust. 2 pkt 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W myśl art. 16 ust. 7 omawianej ustawy – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. - nie stanowi jednak podstawy do wygaśnięcia decyzji zbycie udziału w budynku lub lokalu na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych oraz zbycie budynku lub lokalu, jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia.

Ponadto prawo do tej ulgi przysługuje również w przypadkach, gdy wymienione osoby - po zamieszkaniu w nabytym w ten sposób budynku lub lokalu - znajdują się w sytuacji życiowej powodującej konieczność zmiany warunków mieszkaniowych, skutkującą zbyciem przedmiotu darowizny czy masy spadkowej, przed upływem okresu określonego w art. 16 ust. 2 pkt 5 ustawy.(…)

Reasumując, należy stwierdzić, iż w przypadku przekazania tytułem darowizny matce (współspadkobiercy) – udziału w przedmiotowej nieruchomości, Wnioskodawca nie straci z tego tytułu prawa do ulgi przewidzianej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów