Przekazanie i amortyzacja pomiędzy firmami małżonków środka trwałego

Przeczytaj także: Amortyzacja środków trwałych przejętych od małżonka

Zasada kontynuacji amortyzacji znalazła się w art. 22g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ust. 12 tego przepisu mówi, że w razie zmiany formy prawnej, a także połączenia albo podziału podmiotów dokonywanych na podstawie odrębnych przepisów - wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ustala się w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji (wykazie) podmiotu o zmienionej formie prawnej, podzielonego albo połączonego. Zasadę tę stosuje się odpowiednio do spółek niebędących osobami prawnymi.

Zasada kontynuacji polega zatem na tym, że podmiot przejmujący dany środek trwały musi przyjąć jego wartość początkową w takiej samej wysokości, w jakiej była ona określona u poprzedniego właściciela (od którego je otrzymał). Ponadto musi także stosować tę samą metodę amortyzacji i co niezwykle ważne – z uwzględnieniem dotychczasowej wysokości odpisów amortyzacyjnych (o czym mówi nam art. 22h ust. 3 ustawy). W efekcie podmiot przejmujący środek trwały postępuje na analogicznych zasadach jak podmiot, który pierwotnie rozpoczął amortyzację tego składnika majątku. Może w związku z tym wystąpić sytuacja, w której otrzymanego składnika majątku przedsiębiorca w ogóle nie będzie już amortyzował, gdyż pełnych odpisów amortyzacyjnych dokonał poprzedni właściciel.

W art. 22g ust. 13 przytoczonego aktu prawnego ustawodawca wskazał zaś, że powyższe stosuje się także odpowiednio w razie:

1. podjęcia działalności przez podmiot po przerwie trwającej nie dłużej niż 3 lata,
2. zmiany formy prawnej prowadzonej działalności, polegającej na połączeniu lub podziale dotychczasowych podmiotów albo zmianie wspólników spółki niebędącej osobą prawną,
3. zmiany działalności wykonywanej samodzielnie przez jednego z małżonków na działalność wykonywaną samodzielnie przez drugiego z małżonków

- jeżeli przed przerwą lub zmianą składniki majątku były wprowadzone do ewidencji (wykazu).

Czytając zatem literalnie przytoczoną regulację dochodzimy do wniosku, że zasada kontynuacji amortyzacji dotyczy jedynie przypadków, gdy małżonek przejmuje działalność prowadzoną do tej pory przez drugiego małżonka. Wydaje się w związku z tym, że przepis ten nie ma zastosowania, w przypadku gdy każdy z małżonków prowadzi swoją firmę odrębnie i jedynie następuje przekazanie pomiędzy tymi firmami danego składnika majątku.

Niemniej organy podatkowe sięgają tutaj do wykładni celowościowej przytoczonych regulacji, które miały na celu zapobiec sytuacji, w której dany składnik majątku byłby powtórnie amortyzowany przez następców prawnych podatnika.

Uwagę na to zwrócił m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 13 lutego 2014 r., nr IPTPB1/415-709/13-4/KC. Organ wskazał w niej, że odpisy amortyzacyjne dokonywane przez jednego z małżonków (pomiędzy którymi istnieje wspólność majątkowa) mają bezpośredni wpływ na wysokość dochodu osiągniętego z tytułu prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, który to jednocześnie jest dochodem wspólnym małżonków. W związku z tym jego zdaniem nie jest zasadne powtórne zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu tego samego wydatku, poniesionego ze wspólnego majątku małżonków, w firmie drugiego małżonka (dochód z której również będzie dochodem wspólnym). Organ podkreślił, że z tych względów nie jest możliwa dwukrotna amortyzacja tego samego środka trwałego czy też wartości niematerialnej i prawnej.