Niesprzedane roboty budowlane w spisie z natury na koniec roku

Przeczytaj także: Likwidacja działalności gospodarczej a korekta kosztów

Art. 24 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mówi, że u podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem a kosztami uzyskania powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.

Co za tym idzie, przy ustalaniu dochodu rocznego podlegającego opodatkowaniu przez podatników prowadzących KPiR ustawodawca nakazuje uwzględniać tzw. różnicę remanentową.

Podatnicy są przy tym obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, na dzień 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności. Szczegółowe zasady sporządzania spisu z natury zostały określone w §27 - 29 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Niemniej aby spis sporządzić prawidłowo, trzeba się zapoznać także z definicjami zawartymi w §3 tego rozporządzenia. Tutaj bowiem ustawodawca wyjaśnił, co należy rozumieć pod poszczególnymi pojęciami wyżej wymienionymi.

I tak wyrobami gotowymi są wyroby własnej produkcji, których proces przerobu został całkowicie zakończony, wykonane usługi, prace naukowo-badawcze, prace projektowe, geodezyjno-kartograficzne, zakończone roboty, w tym także budowlane.

Produkcją niezakończoną jest z kolei produkcja w toku oraz półwyroby (półfabrykaty), to jest niegotowe jeszcze produkty własnej produkcji, a także wykonywane roboty, usługi przed ich ukończeniem.

Tym samym firmy budowlane winny pamiętać, że w spisie z natury sporządzanym na koniec roku powinny ujmować zarówno niezakończone jak i już zakończone ale jeszcze nie sprzedane roboty budowlane (jako odpowiednio produkcję niezakończoną bądź wyroby gotowe).

Konieczne jest zatem odpowiednie wycenienie takich robót. Jak tego dokonać? – odpowiedzi na to pytanie także udziela nam wskazane wyżej rozporządzenie (w §29). I tak spis z natury półwyrobów (półfabrykatów), wyrobów gotowych i braków własnej produkcji wycenia się według kosztów wytworzenia. Kosztem wytworzenia są natomiast wszelkie koszty związane bezpośrednio i pośrednio z przerobem materiałów, z wykonywaniem usług lub pozyskaniem (wydobyciem) kopalin, z wyłączeniem kosztów sprzedaży wyrobów gotowych i usług (§3 pkt 4 rozporządzenia). Co za tym idzie, będą to m.in. koszty zużytych materiałów budowlanych, koszty usług obcych (czyli podwykonawców) oraz koszty pracownicze (głównie wynagrodzenia wraz ze składkami ZUS).

Przy działalności usługowej i budowlanej produkcję niezakończoną również wycenia się według kosztów wytworzenia, z tym że nie może to być wartość niższa od kosztów materiałów bezpośrednich zużytych do produkcji niezakończonej (a więc tutaj ustawodawca pozwala na pewne uproszczenie polegające na nieuwzględnianiu przy wycenie wartości wykorzystanych usług).