Nieodpłatne przekazanie samochodu osobowego w podatku VAT

Przeczytaj także: Koniec zwolnienia z VAT przy sprzedaży samochodów osobowych

Powyższe przekazanie, jako sposób na uniknięcie podatku, jest niekiedy stosowane przez przedsiębiorców w stosunku do firmowych samochodów osobowych, które są (po określonym czasie ich używania) docelowo przeznaczone do sprzedaży. Obecnie bowiem sprzedaż takiego firmowego składnika majątku niemalże zawsze podlega opodatkowaniu VAT. A to dlatego, że z początkiem 2014 r. ustawodawca dosyć mocno ograniczył stosowanie zwolnienia dla dostawy towarów używanych, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Obecnie zwalnia się z tego podatku jedynie dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Dodajmy też, że do końca marca 2014 r. występowało zwolnienie w rozporządzeniu wykonawczym dla dostawy samochodów, przy nabyciu których podatnikom przysługiwało ograniczone prawo do odliczenia podatku naliczonego, niemniej z dniem 01 kwietnia 2014 r. przepis je regulujący został uchylony.

A jak to jest z wycofaniem samochodu z działalności? Tutaj także należy dokonać podziału na sytuacje, które miały miejsce przed 01 kwietnia 2014 r. i te, które wystąpiły od tego dnia. Skąd takie rozgraniczenie?

Trzeba bowiem pamiętać, że co do zasady wycofanie danego składnika majątku z firmy i przekazanie go do majątku prywatnego przedsiębiorcy, czy też np. jego darowiznę na rzecz innej osoby, ustawodawca nakazuje traktować jako odpłatną dostawę towarów (z pewnym jednak wyjątkiem). To z kolei skutkuje tym, że od takiego nieodpłatnego przekazania trzeba naliczyć podatek VAT jak od sprzedaży.

Niemniej ponieważ czynności takie są traktowane jako dostawa towaru, mają do nich zastosowanie także ewentualne zwolnienia przewidziane przepisami prawa. I tak do końca marca 2014 r. §3 ust. 1 pkt 20 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień mówił, że zwalnia się z tego podatku dostawę samochodów osobowych i innych pojazdów, przy nabyciu których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT w wysokości 50% lub 60% nie więcej jednak niż odpowiednio 5 000 zł lub 6 000 zł.
Co za tym idzie, przy wycofaniu samochodu osobowego z działalności gospodarczej przed dniem 01 kwietnia 2014 r., od którego podatnikowi przysługiwało ograniczone prawo do odliczenia VAT naliczonego, nie trzeba było wykazywać VAT należnego. Warto pamiętać, że zwolnienie to nie miało zastosowania, gdy podatnikowi w ogóle nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT od nabycia pojazdu (czyli gdy np. został on kupiony na fakturę marżę bądź umowę kupna-sprzedaży).

Nie można jednak zapominać, że w wielu przypadkach takie wycofanie samochodu z majątku firmy (a więc korzystające ze zwolnienia z VAT) wiązało się także z tzw. korektą VAT (jeżeli wycofanie to następowało w okresie korekty która wynosi w przypadku samochodów o wartości nieprzekraczającej 15 000 zł 12 miesięcy, a dla samochodów droższych 5 lat). Wycofanie takie wiązało się bowiem ze zmianą przeznaczenia towaru z działalności opodatkowanej na zwolnioną, stąd też podatnik był obowiązany do skorygowania (in minus) części odliczonego podatku.

Niemniej obecnie wskazane zwolnienie już nie występuje. Oznacza to, że jeżeli podatnik wycofa (bądź wycofał) samochód z działalności gospodarczej po dniu 31 marca br., to w sytuacji gdy przysługiwało mu prawo do odliczenia VAT od jego nabycia, przy wycofaniu takim będzie musiał naliczyć VAT jak od sprzedaży (wg stawki 23%).

Podstawą opodatkowania przy przekazaniu składnika majątku na cele prywatne (gdy to podlega opodatkowaniu VAT) jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów. W uproszczeniu mówiąc, w większości przypadków chodzi tutaj o wartość rynkową netto danego towaru na dzień takiego przekazania.

Z drugiej strony, jeżeli takie nieodpłatne przekazanie samochodu, traktowane jako odpłatna dostawa towaru, nastąpi w ciągu 60 miesięcy licząc od miesiąca, w którym samochód został nabyty (a w przypadku gdy jego wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł - w okresie 12 miesięcy), podatnik ma prawo do skorygowania części nieodliczonego podatku przypadającego proporcjonalnie na czas od sprzedaży do końca okresu korekty.

Nieodpłatne przekazanie samochodu, przy nabyciu którego nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT

Nieodpłatne przekazania towarów należących do przedsiębiorstwa (w postaci np. darowizny, czy też przekazania do majątku prywatnego przedsiębiorcy) nie jest traktowane jak odpłatna dostawa towarów, jeżeli podatnikowi nie przysługiwało (w całości lub w części) prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Powyższe oznacza, że jeżeli przy zakupie samochodu podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, jego późniejsze nieodpłatne przekazanie nie będzie w ogóle podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT.

Warto pamiętać, że późniejsza sprzedaż samochodu wycofanego z firmy (i to zarówno w przypadku, gdy wycofanie takie było zwolnione z VAT, podlegało opodatkowaniu jak i było wyłączone z VAT) nie wywoła skutków podatkowych na gruncie podatku VAT, jako że nie będzie ona dotyczyć składnika majątku związanego z firmą. Stąd też nieodpłatne przekazanie samochodu z majątku firmowego do prywatnego, które nie podlega opodatkowaniu VAT, i jego późniejsza sprzedaż poza firmą jest niewątpliwie korzystne dla przedsiębiorców – nie będzie bowiem objęte VAT-em.