Umowa o pracę gdy ryczałt ewidencjonowany lub podatek liniowy

Przeczytaj także: Ryczałt ewidencjonowany i podatek liniowy?

Podatek liniowy to stała stawka, wg której trzeba obliczać i wpłacać fiskusowi podatek od uzyskanego z pozarolniczej działalności gospodarczej dochodu. Jej niewątpliwym plusem jest zapewne to, że nie ulega ona podwyższeniu w zależności od wartości tego dochodu. Czy podatnik zarobi 5 tys. zł, 50 tys. zł, 500 tys. zł czy nawet 5 mln zł, zapłaci tutaj podatek w wysokości 19% uzyskanego dochodu (pomniejszonego o przysługujące odliczenia, których jednak w przypadku podatku liniowego nie ma zbyt wiele). Co ważne, nie ma limitu czy to przychodu czy też samego dochodu, po przekroczeniu którego podatnik straciłby prawo do ryczałtu.

Taki sposób rozliczenia z fiskusem może wybrać w zasadzie każdy z przedsiębiorców. Jedyne ograniczenie dotyczy niektórych z nich, którzy jednocześnie pracują na etacie. Oczywiście podatek liniowy jest fakultatywną formą opodatkowania. Zgodnie bowiem z regułą ogólną, formą podstawową jest skala podatkowa, niemniej złożone w odpowiednim terminie urzędowi skarbowemu stosowne oświadczenie może to zmienić.

Ryczałt ewidencjonowany charakteryzuje się natomiast niskimi stawkami podatku. Dla większości przedsiębiorców wahają się one od 3% - 8,5%. Są oczywiście także stawki wyższe, ale te stosuje się tylko w nielicznych przypadkach. Tutaj nie można jednak zapominać, że w niektórych przypadkach fiskus może obliczyć podatek wg stawek sankcyjnych będących 5-cio krotnością stawek „zwykłych” (nie wyższych niż 75%).

Niskie stawki rekompensują przy tej formie opodatkowania relatywnie wysoką podstawę, od której podatek jest liczony. Przy ryczałcie bowiem opodatkowaniu podlega nie dochód a przychód. Przedsiębiorca w rachunku podatkowym nie uwzględnia zatem kosztów uzyskania przychodu. Generalnie można powiedzieć, że im wyższe potencjalne koszty podatnik mógłby ponieść, tym niższa jest stawka ryczałtu. I tak przy handlu co do zasady wynosi ona 3%, budowlańcy tudzież świadczący usługi transportowe środkami transportu o dopuszczalnej ładowności powyżej 2 ton zapłacą ryczałt w wysokości 5,5% swoich przychodów, zaś dla większości usług stawka ta wynosi 8,5%.

Ryczałt także jest fakultatywną formą opodatkowania. Niemniej prawo jej wyboru zostało bardziej obostrzone aniżeli w przypadku podatku liniowego (ustawodawca wskazał katalog czynności, które z opodatkowania ryczałtem zostały wyłączone). Co ciekawe – tutaj także zatrudnienie może wpływać na to prawo. Niemniej, jak zaraz to przedstawimy, obostrzenia w tym konkretnym zakresie w przypadku ryczałtu są mniejsze niż przy podatku liniowym.

Co mówią przepisy?
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, regulująca opodatkowanie podatkiem liniowym w art. 9a ust. 3 mówi, że jeżeli podatnik, który wybrał opodatkowanie stawką liniową, uzyska z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub z tytułu prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania podatkiem liniowym i jest obowiązany do wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej oraz odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu tych zaliczek.

Jeżeli zatem dany przedsiębiorca jednocześnie pracuje w oparciu o umowę o pracę (albo pracował w określonym czasie) i wykona w ramach prowadzonej firmy na rzecz swojego obecnego (bądź byłego) pracodawcy usługę, która wchodzi (bądź wchodziła) do zakresu jego obowiązków wynikających ze stosunku pracy, traci w danym roku prawo do podatku liniowego i za cały ten rok jest obowiązany płacić podatek na zasadach ogólnych.

Inaczej sytuacja wygląda w przypadku ryczałtu ewidencjonowanego. Otóż ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w art. 8 ust. 1 pkt 6 mówi, że opodatkowania ryczałtem nie stosuje się do podatników rozpoczynających działalność samodzielnie lub w formie spółki, jeżeli podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników, przed rozpoczęciem działalności w roku podatkowym lub w roku poprzedzającym rok podatkowy, wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres działalności podatnika lub spółki.
Jeżeli podatnicy wyżej wymienieni nie zamierzają wykonywać działalności na rzecz byłych lub obecnych pracodawców, mogą do dnia rozpoczęcia działalności zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania podatnika o korzystaniu z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. W przypadku gdy podatnik lub spółka dokona sprzedaży towarów handlowych lub wyrobów lub uzyska przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, traci prawo do ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych i poczynając od dnia uzyskania tego przychodu do końca roku podatkowego opłaca podatek dochodowy na ogólnych zasadach.

Tutaj zatem w pierwszej kolejności należy pamiętać, że inny jest czas trwania obwarowania. O ile przy podatku liniowym ustawodawca wskazywał bowiem na dany rok podatkowy, tak przy ryczałcie istotne są dwa lata podatkowe: rok rozpoczęcia działalności i rok poprzedni.

Po wtóre, wykonanie danej czynności na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy w ramach prowadzonej firmy pozbawia prawa do ryczałtu dopiero od wykonania tej czynności, a nie za cały rok podatkowy. Co za tym idzie, tutaj konsekwencje są dużo mniejsze niż przy podatku liniowym.

Ponadto wskazana regulacja w ustawie o ryczałcie ewidencjonowanym odnosi się wyłącznie do nowych przedsiębiorców. Ustawodawca bowiem wyraźnie wskazuje tutaj jedynie na podatników rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej. Uwagę na to zwrócił m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 01.04.2014 r. nr ILPB1/415-27/14-2/IM wskazując, że przedsiębiorca opodatkowany ryczałtem ewidencjonowanym, który w trakcie prowadzenia firmy (otwartej w 2012 r.) podpisał umowę o pracę na czas określony (w 2013 r.), po czym po zakończeniu tej umowy świadczył usługi na rzecz byłego pracodawcy w tym samym zakresie, co czynności wykonywane w ramach umowy o pracę, nie traci prawa do tej formy opodatkowania.