Korekta VAT naliczonego przez rolnika (ryczałtowego)

Przeczytaj także: Odliczenie podatku VAT po utracie/rezygnacji ze zwolnienia

Rozpatrzmy następującą sytuację: Do tej pory rolnik korzystał ze zwolnienia w zakresie prowadzonego gospodarstwa rolnego. Ze zwolnienia tego zrezygnował z początkiem maja 2014 r. Wcześniej, w roku 2012 zakupił nowy ciągnik rolniczy. Ponadto w roku 2010 zakończył budowę obory. Zarówno na zakup ciągnika, materiałów i usług budowlanych związanych z budową obory posiada faktury. VAT-u z nich jednak nie odliczył, gdyż w czasie gdy zakup ciągnika jak i budowa obory miały miejsce, korzystał ze zwolnienia. Czy obecnie, wskutek rezygnacji ze zwolnienia, może odliczyć podatek naliczony od tych zakupów?

W czasie, gdy wskazane zakupy miały miejsce, podatnik korzystał ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT mówiącego, że zwalnia się od podatku dostawę produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej, dokonywaną przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego.

Skutkiem korzystania z tego zwolnienia jest brak prawa do odliczenia podatku naliczonego od dokonywanych zakupów, w tym w postaci nabycia ciągnika rolniczego, czy też budowy nieruchomości (tutaj w postaci obory). Co za tym idzie, w tym okresie podatnik nie mógł odliczyć podatku wynikającego z faktur zakupu.

Sytuacja jednak zmieniła się z chwilą rezygnacji ze zwolnienia. Z momentem zarejestrowania się jako podatnik VAT czynny nastąpiła także zmiana przeznaczenia wskazanych wyżej składników majątku, z wykorzystywania ich wyłącznie do działalności zwolnionej na wykorzystywanie do działalności opodatkowanej. Zmieniło się w związku z tym także prawo do odliczenia podatku naliczonego (to bowiem przysługuje w stosunku do zakupów służących działalności opodatkowanej).

Powyższe nie oznacza jednak, że podatnik ma prawo odliczyć pełny podatek VAT od wymienionych wyżej zakupów. Może jednak skorzystać z uprawnienia polegającego na skorygowaniu podatku naliczonego w trybie art. 91 ust. 7 ustawy o VAT. Przypomnijmy, że przepis ten mówi o skorygowaniu podatku naliczonego w przypadku, gdy:

• podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo
• podatnik nie miał takiego prawa

- a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.

W naszym przypadku mamy do czynienia z drugą sytuacją, tzn. pierwotnie podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, co się zmieniło z chwilą rejestracji jako podatnik VAT czynny.

Co przy tym jest tutaj niezwykle istotne, korekta podatku naliczonego w myśl art. 91 ust. 7 ustawy o VAT jest dokonywana jedynie wówczas, gdy zmiana prawa do odliczenia nastąpiła w tzw. okresie korekty. W przypadku środków trwałych o wartości początkowej przekraczającej 15 000 zł okres takiej korekty wynosi 5 lat w stosunku do ruchomości i 10 lat w stosunku do nieruchomości, liczonych od roku, w którym te zostały oddane do użytkowania.

Każdego roku podatnik dokonuje korekty odpowiednio 1/5 i 1/10 kwoty podatku naliczonego przy nabyciu lub wytworzeniu danego środka trwałego.

W naszym przypadku podatnik zakupił ciągnik rolniczy w roku 2012. Jego okres korekty obejmuje zatem lata (przy założeniu, że ciągnik był droższy niż 15 000 zł) 2012 – 2016. Ze zwolnienia podatnik zaś zrezygnował w roku 2014. Co za tym idzie, korekty będzie mógł dokonać za 3 lata: 2014 - 2016. Po 1/5 kwoty VAT wynikające z faktury zakupu podatnik winien ująć w deklaracjach za styczeń/I kwartał lat: 2015, 2016 i 2017.

Co się zaś tyczy obory, ta została oddana do użytku w roku 2010. Okres jej korekty obejmuje w związku z tym lata 2010 -2019. Tutaj także pierwszej korekty (w wysokości 1/10 kwoty podatku) podatnik winien dokonać w deklaracji za styczeń/I kwartał roku 2015, zaś ostatnia zostanie ujęta w deklaracji za styczeń/I kwartał roku 2020. Dzieje się tak dlatego, że korekty za dany rok dokonuje się w pierwszej deklaracji składanej za rok następny.