Faktura przed dostawą towaru w podatku VAT

Przeczytaj także: Oszustwa podatkowe nie pozbawiają prawa do korygowania VAT

Przypomnijmy, obecnie ogólna zasada wystawiania faktur mówi, że dokumenty te wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę albo otrzymano całość lub część zapłaty (oczywiście od reguły tej występują pewne wyjątki).

Taki sam termin obowiązuje w przypadku tzw. faktur wystawianych na żądanie kupującego (gdy żądanie to zostanie skierowane do sprzedawcy w określonym terminie).

Ponadto od początku 2014 r. faktury mogą być także wystawiane 30 dni przed dokonaniem dostawy towaru czy wykonaniem usługi bądź otrzymaniem zaliczki (tutaj oczywiście ustawodawca także pewne wyjątki przewidział).

Można zatem powiedzieć, że obecne regulacje w zakresie wystawiania faktur są dla podatników korzystniejsze, aniżeli poprzednie. Ustawodawca bowiem wydłużył terminy, w których dokumenty takie należy wystawić. Niestety niosą one za sobą także pewne wątpliwości, zwłaszcza jeżeli chodzi o faktury wystawione przed dostawą towaru czy wykonaniem usługi.

W rzeczywistości gospodarczej może bowiem dojść do sytuacji, że po wystawieniu takiego dokumentu sama transakcja nie dojdzie do skutku. W związku z tym czy wystawca takiej faktury powinien ją anulować, skorygować, odprowadzić wynikający z niej podatek?

I tak możliwość anulowania faktury, mimo że nie wynika to z przepisów, w praktyce jest stosowana i dopuszczana (akceptowana) przez organy podatkowe. Niemniej jest tak jedynie wówczas, gdy faktura nie została jeszcze wprowadzona do obrotu gospodarczego (czyli w uproszczeniu mówiąc nie trafiła do nabywcy). Jeżeli jednak sprzedawca nabywcy fakturę zdążył już przekazać, anulować jej nie można.

W takich sytuacjach prawidłowym wydaje się być wystawienie faktury korygującej. Faktura pierwotna bowiem nie odzwierciedla stanu rzeczywistego (jako że transakcja nie doszła do skutku), w związku z czym należy ją skorygować.
W którym momencie taką korektę wystawić? – najlepiej w chwili powzięcia wiadomości o tym, że transakcja do skutku nie dojdzie.

Rodzi się jednak pytanie, co się stanie w sytuacji, gdy korekta nie zostanie wystawiona? Wydaje się bowiem, że skoro faktura dokumentuje transakcję, która nie doszła do skutku, nie powstanie od niej obowiązek podatkowy, a co za tym idzie, nie ma też konieczności wykazania VAT należnego. Nie można tutaj jednak zapominać o art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, który mówi, że w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty.

Co do zasady zatem, jeżeli zostanie wystawiona faktura, na której znajdzie się kwota VAT, należy ją zapłacić do urzędu skarbowego. Z drugiej strony mamy przepisy regulujące moment powstawania obowiązku podatkowego. Zestawiając te dwie regulacje ze sobą możemy dojść do wniosku, że w omawianym przypadku jedna niemalże przeczy drugiej.

Zapewne organy podatkowe będą się tutaj odnosić do regulacji określonej w art. 108 ust. 1 ustawy (jako bardziej pro fiskalnej) i wymagać zapłaty podatku. Dlatego też w celu uniknięcia niepotrzebnego sporu z fiskusem podatnik, który wystawił fakturę kontrahentowi przed dostawą towaru czy wykonaniem usługi (gdzie sama transakcja docelowo nie doszła do skutku), winien wystawić do niej fakturę korygującą „do zera” bądź też - w sytuacji, gdy jeszcze faktura taka nie weszła do obrotu prawnego, anulować ją.