Księgi rachunkowe: gdy zaliczki uproszczone spis z natury raz na rok

Przeczytaj także: Księgi rachunkowe i zaliczki na podatek: miesięczny spis z natury?

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Spółka z o.o. produkuje urządzenia dla przemysłu spożywczego. Księgi rachunkowe prowadzi zgodnie z ustawą o rachunkowości. Zgodnie z przyjętą polityką rachunkowości stosowane są uproszczenia w postaci ewidencji kosztów zgodnie z art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy o rachunkowości. Uproszczenie to polega na tym, że wartość materiałów i towarów jest odnoszona w koszty w dacie ich zakupu, zaś produktów gotowych w momencie wytworzenia. Stan tych składników majątku, ich wycena oraz korekta kosztów o wartość tego stanu odbywa się na koniec roku (na dzień bilansowy). Spółka ponadto korzysta z uproszczonej formy wpłacania zaliczek na podatek dochodowy (zgodnie z art. 25 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych). Zadano pytanie, czy na potrzeby podatku dochodowego wystarczające jest sporządzanie spisu z natury rak w roku i korygowanie kosztów o wartość niezużytych materiałów na koniec roku podatkowego przy jednoczesnym nieprowadzeniu ewidencji wartościowo-ilościowej materiałów? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zasady i sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych określają przepisy ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r., poz. 330, z późn. zm.).

W myśl art. 13 ust. 1 ww. ustawy, księgi rachunkowe obejmują zbiory zapisów księgowych, obrotów (sum zapisów) i sald, które tworzą:
1. dziennik;
2. księgę główną;
3. księgi pomocnicze;
4. zestawienia: obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald kont ksiąg pomocniczych;
5. wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz).

Kliknij, aby powiekszyć

fot. apops - Fotolia.com

Księgi rachunkowe

Spółka, która prowadzi księgi rachunkowe zgodnie z przepisami prawa, na podstawie których jest w stanie ustalić w prawidłowej wysokości roczny dochód uzyskany z prowadzonej działalności oraz wybrała wpłacanie zaliczek na podatek dochodowy w formie uproszczonej, może przeprowadzać spis z natury jedynie na koniec roku podatkowego.

Stosownie do art. 17 ust. 1 ww. ustawy, konta ksiąg pomocniczych prowadzi się w szczególności dla:
1. środków trwałych, w tym także środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych oraz dokonywanych od nich odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych;
2. rozrachunków z kontrahentami;
3. rozrachunków z pracownikami, a w szczególności jako imienną ewidencję wynagrodzeń pracowników zapewniającą uzyskanie informacji, z całego okresu zatrudnienia;
4. operacji sprzedaży (kolejno numerowane własne faktury i inne dowody, ze szczegółowością niezbędną do celów podatkowych);
5. operacji zakupu (obce faktury i inne dowody, ze szczegółowością niezbędną do wyceny składników aktywów i do celów podatkowych);
6. kosztów i istotnych dla jednostki składników aktywów;
7. operacji gotówkowych w przypadku prowadzenia kasy.

Przy czym, w myśl art. 17 ust. 2 ustawy o rachunkowości, kierownik jednostki, uwzględniając rodzaj i wartość poszczególnych grup rzeczowych składników aktywów obrotowych posiadanych przez jednostkę, podejmuje decyzję o stosowaniu jednej z następujących metod prowadzenia kont ksiąg pomocniczych dla tych grup składników:
1. ewidencję ilościowo-wartościową, w której dla każdego składnika ujmuje się obroty i stany w jednostkach naturalnych i pieniężnych;
2. ewidencję ilościową obrotów i stanów, prowadzoną dla poszczególnych składników lub ich jednorodnych grup wyłącznie w jednostkach naturalnych. Wartość stanu wycenia się przynajmniej na koniec okresu sprawozdawczego, za który następują rozliczenia z budżetem z tytułu podatku dochodowego, dokonane na podstawie danych rzeczywistych;
3. ewidencję wartościową obrotów i stanów towarów oraz opakowań, prowadzoną dla punktów obrotu detalicznego lub miejsc składowania, której przedmiotem zapisów są tylko przychody, rozchody i stany całego zapasu;
4. odpisywania w koszty wartości materiałów i towarów na dzień ich zakupu lub produktów gotowych w momencie ich wytworzenia, połączone z ustalaniem stanu tych składników aktywów i jego wyceny oraz korekty kosztów o wartość tego stanu, nie później niż na dzień bilansowy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm. – dalej: „ustawa”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (…).