Sprzedaż mieszkania: obowiązek podatkowy VAT

Przeczytaj także: Obowiązek podatkowy VAT gdy dostawa towaru firmą spedycyjną

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca zajmuje się budową budynków mieszkalnych jednorodzinnych i wielorodzinnych. Z przyszłymi nabywcami zawierane są umowy przedwstępne. Nabywcy wpłacają przy tym zaliczki na poczet ceny nabywanych mieszkań. Z reguły wydanie nieruchomości oraz sporządzenie i podpisanie aktu notarialnego (wraz z przeniesieniem prawa własności) następuje po całkowitej zapłacie ceny za lokal mieszkalny. Niemniej w październiku 2013 r. wnioskodawca przekazał mieszkanie nabywcy mimo wpłacenia przez tego ostatniego jedynie 60% ceny zakupu. W listopadzie została podpisana przedwstępna umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu w formie aktu notarialnego. Lokal został zaś przez nabywcę odebrany w październiku. Resztę ceny, zgodnie z zapisami aktu notarialnego, nabywca ma uregulować w 24 miesięcznych ratach (ostateczny termin zapłaty został określony na 15 września 2015 r.). Dopiero po całkowitej zapłacie ceny dojdzie do podpisania ostatecznej umowy przeniesienia własności lokalu. Zadano pytanie, kiedy w takiej sytuacji powstanie obowiązek podatkowy w podatku VAT? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Na wstępie należy zaznaczyć, że ponieważ we wniosku z dnia 7 lutego 2014 r. (data wpływu 11 lutego 2014 r.) Wnioskodawca wskazał, że wniosek dotyczy zaistniałego stanu faktycznego, oraz przedmiotem interpretacji mają być przepisy w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2013 r., niniejszą interpretację wydano w oparciu o przepisy prawa podatkowego obowiązujące w przedstawionym stanie faktycznym do dnia 31 grudnia 2013 r.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. mickyso - Fotolia.com

Sprzedaż mieszkania: obowiązek podatkowy VAT

Otrzymanie wkładu budowlanego na poczet sprzedaży lokalu mieszkalnego powoduje powstanie obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług w części otrzymanego wkładu w dacie jego otrzymania. Jeżeli pozostała część ceny zostanie uregulowana po upływie 30 dni od dnia wydania mieszkania nabywcy, obowiązek podatkowy od pozostałej ceny mieszkania powstaje tego 30 dnia.

Stosownie do treści art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Przez świadczenie usług rozumie się, w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Mając na uwadze powyższe uregulowania należy wskazać, że nieruchomości spełniają definicję towarów wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 5 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do ogólnej zasady wynikającej z art. 19 ust. 1 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Zgodnie z art. 19 ust. 4 ustawy, jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Ustawodawca przewidział jednak od tej zasady szereg wyjątków, które określają w odmienny sposób szczególny moment powstania obowiązku podatkowego, m.in. w zależności od rodzaju transakcji.

Na mocy art. 19 ust. 10 ustawy, w przypadku dostawy towarów, której przedmiotem są lokale i budynki, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wydania, z zastrzeżeniem ust. 13 pkt 10 i 11.

Jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części (art. 19 ust. 11 ustawy).

Stosownie natomiast do treści art. 19 ust. 13 pkt 10 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części wkładu budowlanego lub mieszkaniowego, nie później jednak niż z chwilą ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego lub ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, lub przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, lub ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, lub wydania albo przeniesienia własności lokalu lub własności domów jednorodzinnych w przypadku czynności:
a. ustanowienia na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego lub ustanowienia na rzecz członka spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, lub ustanowienia na rzecz członka odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, lub przeniesienia własności lokalu w rozumieniu przepisów o spółdzielniach mieszkaniowych,
b. przeniesienia na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej własności domu jednorodzinnego w rozumieniu przepisów o spółdzielniach mieszkaniowych.