Kwartalna deklaracja VAT po przekroczeniu limitu małego podatnika

Przeczytaj także: Zamieszanie przy terminach składania deklaracji w podatku VAT 2015

Deklaracje za okresy kwartalne, oznaczone symbolem VAT-7K mogą składać przede wszystkim mali podatnicy, którzy wybrali metodę kasową rozliczania VAT. Prawo do tych deklaracji przysługuje także podatnikom rozpoczynającym działalność gospodarczą, jak też małym podatnikom, którzy metody kasowej stosować nie chcą. Mówią o tym art. 99 ust. 2 i 3 ustawy o VAT.

Przywilejem wybrania składania takiej deklaracji jest nie tylko jej sporządzanie raz na kwartał, ale także regulowanie raz na kwartał zobowiązania podatkowego. Prawo do składania deklaracji VAT-7K można jednak łatwo stracić m.in. poprzez przekroczenie limitu sprzedaży uprawniającego do statusu małego podatnika.

Przypomnijmy, że małym podatnikiem jest przede wszystkim podatnik, u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro (limit ten jest inaczej określany dla podatnika prowadzącego przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzającego funduszami inwestycyjnymi, będącego agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu). Co w przypadku utraty tego statusu, a więc sytuacji, w której sprzedaż podatnika wraz z należnym podatkiem przekroczy wskazany limit?

Otóż podatnik winien tutaj co do zasady przejść z rozliczeń kwartalnych na rozliczenia miesięczne podatku VAT poczynając od rozliczenia za miesiąc następujący po kwartale, w którym nastąpiło przekroczenie kwot powodujące utratę wskazanego wyżej przywileju. Mówi o tym art. 99 ust. 5 ustawy o VAT.

Możliwe jednak jest także rozwiązanie alternatywne, polegające na składaniu deklaracji kwartalnych jako duży podatnik (deklaracje oznaczone symbolem VAT-7D). O tym fakcie trzeba jednak zawiadomić właściwy urząd skarbowy w określonym terminie. Niestety z przepisów nie wyczytamy wprost kiedy owy termin upływa. Konieczna tutaj jest odpowiednia interpretacja art. 99 ust. 5 i art. 99 ust. 3 ustawy o VAT. Chodzi mianowicie o 25. dzień drugiego miesiąca kwartału, za który po raz pierwszy ma zostać złożona deklaracja VAT-7D. Skąd takie wnioski?

Otóż art. 99 ust. 3 zdanie pierwsze ustawy o VAT mówi, że podatnicy, o których mowa w ust. 1, inni niż podatnicy rozliczający się metodą kasową, mogą również składać deklaracje podatkowe, o których mowa w ust. 2 (a więc za okresy kwartalne), po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego, najpóźniej do 25. dnia drugiego miesiąca kwartału, za który będzie po raz pierwszy złożona kwartalna deklaracja podatkowa.

Art. 99 ust. 5 ustawy wskazuje z kolei, że podatnicy, którzy utracili prawo do stosowania metody kasowej, składają deklaracje podatkowe za okresy miesięczne począwszy od rozliczenia za miesiąc następujący po kwartale, w którym nastąpiło przekroczenie kwot powodujące utratę prawa do rozliczania się metodą kasową. Przepis ust. 3 zdanie pierwsze stosuje się odpowiednio (a nie wprost).

Trzeba tutaj wyjaśnić, że art. 99 ust. 3 nie odnosi się tylko do małych podatników, ale także tych, którzy tego statusu nie posiadają. Większość z nich może bowiem składać deklaracje za okresy kwartalne, z tym że deklaracja ta będzie się różnić w zależności od tego, czy dany podmiot posiada status małego podatnika. Jeżeli tak – właściwą jest deklaracja VAT-7K, jeżeli nie – deklaracja VAT-7D (z wszystkimi konsekwencjami).

Mogą tutaj powstawać pewne wątpliwości co do prawidłowości określenia powyższego terminu złożenia zawiadomienia (i w ogóle konieczności jego składania). Art. 99 ust. 3 ustawy mówi bowiem, że zawiadomienie trzeba złożyć w odpowiednim okresie danego kwartału, za który po raz pierwszy będzie składana deklaracja kwartalna. Podatnik który do tej pory składał deklaracje VAT-7K zatem stosowne zawiadomienie w urzędzie już złożył. Dlaczego zatem ma je składać po raz drugi?

Do tej pory bowiem podatnik składał deklaracje kwartalne VAT-7K, a więc w trybie przewidzianym dla małego podatnika i zgodnie z uprawnieniami przewidzianym dla małego podatnika rozliczał także podatek VAT. Jeżeli uprawnienie to stracił (wskutek przekroczenia limitu sprzedaży), a nadal chce się rozliczać za okresy kwartalne, powstaje nowa sytuacja prawna. Teraz bowiem z jednej strony zmienia się rodzaj składanej deklaracji (na VAT-7D), z drugiej zaś sam sposób rozliczania podatku w postaci jego zaliczkowego wpłacania w trakcie kwartału (za pierwsze dwa miesiące tego kwartału).

Zdaniem autora, wynikające z art. 99 ust. 5 zdanie drugie ustawy odpowiednie zastosowanie przepisu art. 99 ust. 3 zdanie pierwsze oznacza właśnie, że utrata prawa do składania deklaracji VAT-7K i zamiar składania deklaracji VAT-7D, a więc powstanie nowej sytuacji prawnej, determinuje obowiązek ponownego złożenia stosownego zawiadomienia, w terminie wskazanym w art. 99 ust. 3 nawet wówczas, gdy pomiędzy składaniem jednych i drugich deklaracji nie ma żadnej przerwy, w której składane byłyby deklaracje za okresy miesięczne. Brak takiego zawiadomienia spowoduje obowiązek składania deklaracji za okresy miesięczne.