Import/eksport usług w podatku VAT od wynajmu pracowników

Przeczytaj także: Import usług: obowiązek podatkowy w VAT przy zasadach ogólnych

W ocenie Autora czynność wskazana we wstępie jest w istocie świadczeniem usług, które co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Powyższe wynika z faktu, iż polska firma "oddaje" podmiotowi zagranicznemu swojego pracownika za co otrzymuje wynagrodzenie, mamy zatem do czynienia z określonym świadczeniem ze strony polskiego przedsiębiorcy. Kluczowe jest w takim przypadku określenie miejsca opodatkowania takiej czynności.

Co do zasady, miejscem świadczenia (tj. krajem opodatkowania), w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika (przedsiębiorcy) jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. Od powyższej reguły ustawodawca przewidział kilka wyjątków, jednakże nie znajdują one zastosowania w analizowanym przypadku. Tym samym, krajem opodatkowania świadczonych przez polskiego przedsiębiorcę usług wynajmu pracowników będzie terytorium kraju, w którym siedzibę ma podmiot, na rzecz którego pracownik jest "wynajmowany". Analizowane czynności będą zatem stanowiły świadczenie usług poza terytorium kraju (tzw. eksport usług). W konsekwencji polski przedsiębiorca nie będzie zobowiązany do opodatkowania świadczonych usług polskim podatkiem VAT, niemniej jednak będą na nim ciążyły określone obowiązki.

Co do momentu powstania obowiązku podatkowego w eksporcie usług należy wskazać, iż co do zasady powstaje on z chwilą wykonania analizowanej usługi. Natomiast stosowanie w przypadku usług, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonane z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia usług. Otrzymanie zaś zaliczki na poczet usługi, która ma stanowić eksport usług powoduje powstanie obowiązku podatkowego w momencie otrzymania zaliczki.

W konsekwencji, w przypadku eksportu usługi oddelegowania pracowników zasadą jest, że obowiązek podatkowy powstaje w dacie jej wykonania (fizyczne zakończenie wykonywania danej usługi, a zatem upływ okresu "oddelegowania" pracowników). Jeżeli usługa zostanie podzielona na okresy rozliczeniowe (miesięczne, kwartalne itp.) obowiązek podatkowy powstawał będzie w dacie zakończenia każdego z okresów. Jeżeli przedsiębiorca otrzyma przedpłatę na poczet świadczenia ww. usługi, wówczas data jej otrzymania spowoduje powstanie obowiązku podatkowego.

W tym miejscu pragniemy wskazać, iż w analizowanym przypadku nie będzie miał zastosowania przepis szczególny dotyczący momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu świadczenia usług najmu. Pomimo, iż analizowana usługa może zostać określona umownie jako „wynajem pracowników" nie można w odniesieniu do niej zastosować pojęcia najmu w rozumieniu nadanym mu przez Kodeks cywilny. Jak wynika z art. 659 § 1 kc przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Umowa najmu w rozumieniu cywilnoprawnym dotyczyć może zatem tylko rzeczy, a nie osób (tu pracowników).

Wskazane w stanie faktycznym usługi, podatnik zobowiązany będzie udokumnetować za pomocą tzw. faktur NP. Faktury nie będą zawierały stawki i kwoty podatku. Rzeczone faktury powinny natomiast zawierać adnotację “odwrotne obciążenie". Podatnik zobowiązany będzie do wystawienia faktury do 15 dnia miesiąca następującego po wykonaniu usługi/zakończeniu okresu rozliczeniowego. Jednocześnie będzie mógł wystawić fakturę na 30 dni przed tą datą (jeżeli usługa rozliczana będzie w okresach rozliczeniowych to nawet wcześniej pod warunkiem ujawnienia w treści faktury informacji jakiego okresu dotyczy faktura).