Sprzedaż przedsiębiorstwa poza podatkiem VAT i bez faktury

Przeczytaj także: Sprzedaż przedsiębiorstwa bez (korekty) podatku VAT

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Podatnik prowadzi zakład usługowo-produkcyjno-handlowy. Przedsiębiorstwo to w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego planuje sprzedać do spółki z o.o. Czynnością tą zostanie objęty majątek trwały ruchomy, majątek obrotowy, przeniesienie pracowników zgodnie z art. 23¹ Kodeksu pracy. Przed sprzedażą mienia trwałego zostanie przeprowadzona wycena przez rzeczoznawcę, natomiast podstawą ustalenia ceny sprzedaży majątku obrotowego, czyli zapasów, będzie cena zakupu powiększona o marżę. Spółka z o.o. zakupi także pozostałe na dzień sprzedaży zobowiązania firmy. Majątku nieruchomego podatnik nie posiada, tylko wynajmuje na potrzeby swojej firmy. Wnioskodawca zadał pytanie, czy sprzedaż jego przedsiębiorstwa nie będzie opodatkowana podatkiem VAT oraz czy winna być udokumentowana fakturą? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Stosownie do dyspozycji przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 – w świetle art. 7 ust. 1 ustawy – rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy).

Pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawa towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Tanusha - Fotolia.com

Sprzedaż przedsiębiorstwa poza podatkiem VAT i bez faktury

W przypadku gdy przedmiotem transakcji będzie całe przedsiębiorstwo podatnika, czynność jego zbycia - zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług - będzie wyłączona z opodatkowania i nie powinna być dokumentowana fakturą.

Zgodnie z art. 55[1] ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121), przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:
1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5. koncesje, licencje i zezwolenia;
6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8. tajemnice przedsiębiorstwa;
9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

W myśl art. 55[2] ustawy Kodeks cywilny, czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Zgodnie z art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 str. 1, z późn. zm.), w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego. W przypadkach gdy odbiorca nie podlega w pełni opodatkowaniu, państwa członkowskie mogą przedsięwziąć środki niezbędne w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji. Mogą także przyjąć wszelkie niezbędne środki, aby zapobiec uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania poprzez wykorzystanie przepisów niniejszego artykułu.

Z powyższego przepisu wynika, że wprowadza on, tak samo jak ma to miejsce w ustawie o podatku od towarów i usług, możliwość wyłączenia z zakresu opodatkowania przekazania całości lub części majątku przedsiębiorstwa.

Jak stanowi obowiązujący od dnia 1 stycznia 2014 r. art. 106a pkt 1 ustawy, przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do sprzedaży, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 1a, w których usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego i faktura dokumentująca te transakcje nie jest wystawiana przez usługobiorcę lub nabywcę towarów w imieniu i na rzecz usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów.

W myśl obowiązującego od ww. daty art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz treść powołanych przepisów prawa prowadzi do wniosku, że skoro – jak wskazano we wniosku – przedmiotem transakcji będzie Pana całe przedsiębiorstwo, czynność jego zbycia – zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług – będzie wyłączona z opodatkowania. W konsekwencji czynność ta nie powinna być dokumentowana fakturą.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów