Odliczenie VAT od paliwa po 1 kwietnia 2014 r.

Przeczytaj także: Leasing samochodu w podatku VAT po 1 kwietnia 2014 r.

Przypomnijmy, z początkiem roku tzw. samochody „z kratką” na potrzeby podatku VAT znowu stały się „autami ciężarowymi”, które dają pełne prawo do odliczenia tego podatku nie tylko od ich zakupu, najmu czy leasingu, ale także jego pełnego odliczenia od nabywanego paliwa służącego do ich napędu. Niestety radość podatników w tym zakresie nie będzie trwać zbyt długo, bo zaledwie 3 miesiące. Z dniem 1 kwietnia 2014 r. zacznie bowiem obowiązywać ustawa z dnia 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, która określa na nowo zasady rozliczania podatku VAT związanego właśnie z samochodami (ustawa została ogłoszona w Dzienniku Ustaw z 2014 r. poz. 312).

Otóż ustawodawca będzie dzielił samochody na ciężarowe, ciężarowe i osobowe. Wyraz „ciężarowe” został przy tym tutaj celowo użyty dwukrotnie. A to dlatego, że część samochodów ciężarowych będzie dawało pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego, zaś inne „ciężarowe” pozwolą na odliczenie tego podatku jedynie w wysokości 50%, chyba że podatnicy spełnią pewne dodatkowe warunki.

I tak, w przypadku samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony tudzież konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu co najmniej 10 osób włącznie z kierowcą, prawo do odliczenia podatku VAT od nabywanego paliwa będzie przysługiwać w pełni. Takie uprawnienie będą mieli także podatnicy posiadający

1. pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą:
   a) klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub
   b) z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków;
2. pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu;
3. pojazdy specjalne, które spełniają również warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń:
   a) agregat elektryczny/spawalniczy,
   b) do prac wiertniczych,
   c) koparka, koparko-spycharka,
   d) ładowarka,
   e) podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych,
   f) żuraw samochodowy

– jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym.

W przypadku pozostałych „pojazdów samochodowych ciężarowych” (czyli m.in. samochodów posiadających homologację aut ciężarowych o odpowiedniej ładowności, ale także klasyfikowanych obecnie jako VAT-2, VAT-3 czy VAT-4) podatnicy będą mogli odliczyć pełny VAT od nabywanego paliwa służącego do ich napędu, o ile będą w stanie zapewnić, że pojazdy te służą jedynie prowadzonej działalności gospodarczej. Na czym takie zapewnienie ma polegać? Otóż w pierwszej kolejności podatnik winien złożyć w urzędzie skarbowym informację o takim pojeździe, który będzie wykorzystywany jedynie w działalności gospodarczej (ma on na to 7 dni od dnia, w którym w związku z takim samochodem zostanie poniesiony pierwszy wydatek – oczywiście licząc dopiero od wejścia ustawy w życie, a więc od 1 kwietnia).

Sposób wykorzystywania samochodu wyłącznie do działalności gospodarczej winien ponadto zostać określony w ustalonych przez niego zasadach używania takich pojazdów oraz dodatkowo powinien być potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla takich pojazdów bardzo szczegółowymi ewidencjami przebiegu pojazdów, które to wykluczą użycie ich do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Ewidencja ta będzie musiała zawierać następujące elementy:

1. numer rejestracyjny pojazdu samochodowego;
2. dzień rozpoczęcia i zakończenia prowadzenia ewidencji;
3. stan licznika przebiegu pojazdu samochodowego na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji, na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji;
4. wpis osoby kierującej pojazdem samochodowym dotyczący każdego wykorzystania tego pojazdu, obejmujący:
   a) kolejny numer wpisu,
   b) datę i cel wyjazdu,
   c) opis trasy (skąd – dokąd),
   d) liczbę przejechanych kilometrów,
   e) imię i nazwisko osoby kierującej pojazdem
   – potwierdzony przez podatnika na koniec każdego okresu rozliczeniowego w zakresie autentyczności wpisu osoby kierującej pojazdem, jeżeli nie jest ona podatnikiem;
5. liczbę przejechanych kilometrów na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji.

W przypadku zaś gdy pojazd samochodowy będzie udostępniany osobie niebędącej pracownikiem podatnika, wpis, o którym mowa wyżej w pkt 4:

1. jest dokonywany przez osobę, która udostępnia pojazd (a więc nie użytkownika);
2. obejmuje:
   a) kolejny numer wpisu,
   b) datę i cel udostępnienia pojazdu,
   c) stan licznika na dzień udostępnienia pojazdu,
   d) liczbę przejechanych kilometrów,
   e) stan licznika na dzień zwrotu pojazdu,
   f) imię i nazwisko osoby, której udostępniony został pojazd.

Nie ma tutaj zatem mowy o celu wyjazdu oraz opisu trasy co wydaje się być uzasadnionym, gdyż wydając samochód osobie trzeciej podatnik nie musi wiedzieć, gdzie konkretnie samochód pojedzie oraz w jakim celu.

Dopiero spełnienie powyższych wymagań pozwoli na pełne odliczenie podatku VAT od paliwa nabywanego do takich samochodów ciężarowych. Jeżeli natomiast podatnik postanowi wymagań tych nie spełniać (a więc nie zaprowadzi ewidencji przebiegu pojazdu) – z czego oczywiście może skorzystać, prawo do odliczenia VAT-u od paliwa służącego do napędu tych samochodów (i nie tylko) będzie mu przysługiwać w 50% i to bez względu na to, w jak dużym zakresie samochód będzie służył także celom innym, aniżeli związane z prowadzoną działalnością.
W dalszym ciągu natomiast nie będzie można odliczać podatku VAT od paliwa nabytego do samochodów osobowych (co zmieni się dopiero w połowie roku 2015), chyba że samochód taki jest wykorzystywany tylko w działalności gospodarczej, co będzie wynikało z prowadzonej dla niego ewidencji przebiegu pojazdu, zaś auto to we wskazanym wyżej terminie zostanie zgłoszone w urzędzie skarbowym.

Oczywiście w przypadku podatników mających jedynie częściowe prawo do odliczenia podatku VAT i obowiązanych do stosowania tzw. proporcji VAT (z uwagi na występowanie czynności, które nie dają prawa do odliczenia podatku naliczonego), wartość odliczanego podatku od nabywanego paliwa będzie jeszcze mniejsza, gdyż będzie musiała uwzględniać także ową proporcję.
Tym samym przykładowo podatnik, który zgodnie z proporcją VAT ma prawo do odliczenia 50% podatku naliczonego, zaś w działalności mieszanej wykorzystuje samochód z homologacją auta ciężarowego, w stosunku do którego nie zamierza prowadzić wskazanej wyżej ewidencji, od zakupionego paliwa służącego do napędu tego pojazdu będzie mógł odliczyć jedynie 25% kwoty podatku VAT wykazanej na fakturze.