Działalność gospodarcza w Niemczech a zeznanie roczne PIT-36

Przeczytaj także: Rozliczenie PIT: dochód z pracy i działalność gospodarcza za granicą

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawczyni pobiera w Polsce rentę rodzinną na swojego 13-letniego syna po zmarłym ojcu. W Polsce poza tym nie uzyskuje żadnych dochodów. W Niemczech prowadzi natomiast jednoosobową działalność gospodarczą. Tam też odprowadza z tego tytułu podatek oraz ubezpieczenia. W Niemczech posiada centrum życia zawodowego. Wnioskodawczyni wskazała przy tym, że konto bankowe ma w Polsce (na które wpływają środki z renty, nie ma przy tym trudności w posługiwaniu się tym kontem także w Niemczech), posiada tutaj także mieszkanie lokatorskie – kawalerką. Jej syn zaś chodzi do szkoły w Polsce. W trakcie nieobecności wnioskodawczyni w Polsce, syn mieszka u jej siostry. W Niemczech zaś wnioskodawczyni posiada mieszkanie dwupokojowe. Zadała pytanie, czy jest zobowiązana do zapłacenia podatku dochodowego w Polsce od dochodów uzyskanych w Niemczech w roku 2010? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z regulacją zawartą w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym od 01.01.2007 r., obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy) podlegają w Polsce osoby fizyczne jeśli mają miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. whitelook - Fotolia.com

Działalność gospodarcza w Niemczech a zeznanie roczne PIT-36

W przypadku uzyskania dochodów ze źródeł położonych na terytorium RP podlegających opodatkowaniu wg skali podatkowej oraz z działalności prowadzonej na terytorium Niemiec, wnioskodawczyni jest obowiązana do złożenia zeznania PIT-36, w którym dochody uzyskane z Niemiec powinny zostać uwzględnione dla potrzeb uwzględnienia stopy procentowej podatku od pozostałego dochodu podlegającego opodatkowaniu w Polsce.

Natomiast art. 3 ust. 2a cytowanej ustawy stanowi, że osoby fizyczne nie posiadające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

Zgodnie z art. 3 ust. 1a ww. ustawy za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:
1. posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
2. przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

W świetle art. 4a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, powołane przepisy stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Stosownie do art. 4 ust. 1 Umowy między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz. U. z 2005 r. Nr 12, poz. 90), podpisanej w Berlinie dnia 14.05.2003 r., która weszła w życie w dniu 19.12.2004 r., mająca zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2005 r., określenie „osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie" oznacza osobę, która zgodnie z prawem tego Państwa podlega tam opodatkowaniu z uwagi na jej miejsce zamieszkania, miejsce stałego pobytu, miejsce zarządu albo inne kryterium o podobnym charakterze i obejmuje również to Państwo, każdą jego jednostkę terytorialną lub organ lokalny. Jednakże określenie to nie obejmuje osób, które podlegają opodatkowaniu w tym Państwie, w zakresie dochodu osiąganego tylko ze źródeł w tym Państwie lub z tytułu majątku położonego w tym Państwie.

Definicja „osoby mającej miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie” odnosi się zatem bezpośrednio do określenia „miejsce zamieszkania” przyjętego w ustawodawstwach wewnętrznych państw i uwzględnia różne formy więzi osobistej z państwem, które we własnym ustawodawstwie ustala podstawę do nieograniczonego obowiązku podatkowego.

W myśl art. 4 ust. 2 ww. umowy jeżeli, stosownie do postanowień ustępu 1 niniejszego artykułu, osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, to jej status określa się według następujących zasad:
a. osobę uważa się za mającą miejsce zamieszkania w tym Państwie, w którym ma ona stałe miejsce zamieszkania; jeżeli ma ona stałe miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, to uważa się, że ma ona miejsce zamieszkania w tym Państwie, z którym ma ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze (ośrodek interesów życiowych),
b. jeżeli nie można ustalić, w którym Państwie osoba ma ośrodek interesów życiowych, albo jeżeli nie posiada ona stałego miejsca zamieszkania w żadnym z Państw, to uważa się, że ma ona miejsce zamieszkania w tym Umawiającym się Państwie, w którym zwykle przebywa,
c. jeżeli osoba przebywa zazwyczaj w obu Państwach lub nie przebywa zazwyczaj w żadnym z nich, to uważa się, że ma ona miejsce zamieszkania w tym Państwie, którego jest obywatelem,
d. jeżeli osoba jest obywatelem obydwu Państw lub nie jest obywatelem żadnego z nich, to właściwe organy Umawiających się Państw rozstrzygną tę kwestię w drodze wzajemnego porozumienia.

Mając na uwadze opisany we wniosku stan faktyczny oraz przedstawiony powyżej stan prawny należy stwierdzić, iż Wnioskodawczyni spełnia przesłanki pozwalające uznać Ją za osobę posiadającą miejsce zamieszkania dla celów podatkowych zarówno w Polsce, jak i w Niemczech. Powyższe oznacza, iż państwo rezydencji Podatnika należy ustalić zgodnie z regułami kolizyjnymi zawartymi w art. 4 ust. 2 umowy. Zgodnie z literą a) ww. artykułu, analizując stopień powiązań osobistych i gospodarczych wnioskodawcy należy uznać, iż ściślejsze związki osobiste łączą Ją z Polską. W Polsce Wnioskodawczyni posiada mieszkanie, tu również mieszka najbliższa rodzina (syn).