Produkcja niezakończona a koszty (podatkowe) i VAT

Przeczytaj także: Dekoracje świąteczne a koszty podatkowe i VAT

W przypadku uchybienia tym terminom do składek tych stosuje się art. 16 ust. 1 pkt 57a i ust. 7d ustawy o CIT i art. 23 ust. 1 pkt 55a ustawy o PIT. I tym samym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów nieopłaconych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składek, określonych w ustawie z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w części finansowanej przez płatnika składek. Potwierdził to też dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 24 września 2013 r., nr IPTPB3/423-219/13-5/PM.

Moment zakończenia produkcji nie wpływa na możliwość odliczenia VAT

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług prawo do odliczenia VAT naliczonego przysługuje, jeśli nabyte towary i usługi zostały wykorzystane do działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. Nie ma zatem znaczenia fakt, że na dzień bilansowy nie została zakończona produkcja. Prawo do odliczenia VAT naliczonego związanego ze zużytymi do tej produkcji materiałami, usługami przysługuje na zasadach ogólnych. Nie zmieniło się bowiem przeznaczenie tych materiałów produkcyjnych czy innych czynników produkcyjnych. Nadal zamiarem jednostki jest wykorzystanie ich do wyprodukowania wyrobów, które następnie będą sprzedane w ramach działalności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Nie ma przy tym znaczenia, z jaką stawką sprzedaż wyrobów gotowych będzie dokonana. Prawo do odliczenia VAT naliczonego przy zakupach występuje, jeśli sprzedaż wyrobów będzie dokonana jako sprzedaż opodatkowana (a więc stawką 23, 8, 5 czy 0% w określonych sytuacjach).
Prawo do odliczenia VAT naliczonego przysługuje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik VAT otrzymał fakturę albo dokument celny, z zastrzeżeniami dotyczącymi np. energii czy tzw. mediów (godnie z przepisami obowiązującymi do końca 2013 roku). Jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w deklaracji za ten okres, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych. Pamiętać trzeba oczywiście, że w przypadku gdy nabywca towaru lub usługi otrzymał korektę faktury, jest obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym tę korektę otrzymał. Jeżeli podatnik nie obniżył kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określonego w fakturze, której korekta dotyczy, a prawo do takiego obniżenia mu przysługuje, zmniejszenie kwoty podatku naliczonego uwzględnia się w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonuje tego obniżenia.

Oczywiście w przypadku gdy jednostka produkuje wyroby, których sprzedaż podlega zwolnieniu, to w ogóle nie przysługuje jej prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego.

Jeśli jednostka dokona przed ukończeniem procesu produkcyjnego sprzedaży tych produktów niezakończonych, to taka sprzedaż podlega na ogólnych zasadach opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W zależności od charakteru prawnego nakładów na produkcję niezakończoną może być to dostawa towarów albo świadczenie usług.

Wytworzone produkty gotowe należą do rzeczowych aktywów obrotowych

Zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości (dalej: UoR) do rzeczowych aktywów obrotowych zalicza się, oprócz materiałów i towarów, także wytworzone przez jednostkę produkty gotowe (wyroby i usługi) przeznaczone do sprzedaży, produkty znajdujące się w toku produkcji i półprodukty – czyli wytworzone przez jednostkę wyroby, które przeszły określone, technologicznie zamknięte fazy produkcji, przeznaczone głównie do montażu lub przerobu w kolejnych fazach wytwarzania produktu gotowego w danej jednostce.

Prawo bilansowe daje możliwość kilku sposobów wyceny w sprawozdaniu finansowym produkcji niezakończonej. Po pierwsze, może być ona wyceniana na dzień ich wytworzenia według takich samych zasad jak wyroby gotowe, tj. według rzeczywistego kosztu wytworzenia. W zależności od tego, czy jednostka poddaje swoje sprawozdanie badaniu przez biegłego rewidenta czy też nie, do ustalenia kosztu wytworzenia będzie miał zastosowanie albo art. 28 ust. 3, albo art. 28 ust. 4a UoR.

W pierwszym przypadku, tzn. gdy sprawozdanie finansowe jednostki jest obowiązkowo poddawane badaniu przez biegłego rewidenta, do kosztów wytworzenia wyrobów i wyrobów niezakończonych podmiot zalicza koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z jego wytworzeniem. Koszty bezpośrednie to przede wszystkim wartość zużytych materiałów bezpośrednich, koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją i inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w których się znajduje w dniu wyceny. Do uzasadnionej, odpowiedniej do okresu wytwarzania produktu, części kosztów pośrednich zalicza się zmienne pośrednie koszty produkcji oraz tę część stałych, pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym poziomie wykorzystania zdolności produkcyjnych. Obowiązkiem jednostki jest zatem ustalenie normalnego poziomu wykorzystania zdolności produkcyjnych, za który uznaje się przeciętną, zgodną z oczekiwaniami w typowych warunkach, wielkość produkcji za daną liczbę okresów lub sezonów, przy uwzględnieniu planowych remontów. Nie uwzględnia się w koszcie wytworzenia kosztów będących konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych, ogólnego zarządu, które nie są związane z doprowadzaniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje na dzień wyceny, magazynowania wyrobów gotowych i półproduktów, chyba że poniesienie tych kosztów jest niezbędne w procesie produkcji.

---

WAŻNE
Jeżeli nie jest możliwe ustalenie kosztu wytworzenia produktu, jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży netto takiego samego lub podobnego produktu, pomniejszonej o przeciętnie osiągany przy sprzedaży produktów zysk brutto ze sprzedaży, a w przypadku produktu w toku – także z uwzględnieniem stopnia jego przetworzenia.

---

Natomiast w przypadku gdy sprawozdanie finansowe jednostki nie podlega obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta, to zgodnie z art. 28 ust. 4a UoR jednostki te mogą zastosować uproszczenie polegające na tym, że nie analizują one poziomu wykorzystania mocy produkcyjnych. Do kosztów wytworzenia produktów i produkcji niezakończonej zaliczają tym samym wszystkie stałe koszty pośrednie produkcji, niezależnie od tego, czy wykorzystują swe moce produkcyjne w pełni czy też nie. Oczywiście koszty bezpośrednie, koszty zmienne produkcji są też brane pod uwagę przy kalkulowaniu kosztu wytworzenia.