WDT: stawka VAT 0% gdy dokumenty dostawy

Przeczytaj także: Zerowa stawka podatku dla sprzedaży VAT UE

Prowadzona przez podatnika ewidencja stanowi materiał wyjściowy do sporządzenia deklaracji VAT. Nie dysponując stosownymi danymi utrwalanymi w czytelny sposób w prowadzonej w tym celu ewidencji, podatnik nie mógłby bowiem prawidłowo wypełnić tej deklaracji. Interpretując, zatem art. 42 ust. 12 ustawy o VAT przez pryzmat tych regulacji stwierdzić należy, że w przypadku WDT ustawodawca nie zwolnił podatnika z obowiązku wykazania dostawy w ewidencji, a w konsekwencji w deklaracji podatkowej. Umożliwił mu jedynie wykazanie tej dostawy w innym, późniejszym okresie rozliczeniowym.

W przypadku braku wymaganych dokumentów – gdy nawet przy zastosowaniu zasad wynikających z uchwały 7 sędziów NSA z 11 października 2010 r. (sygn. akt I FPS 1/10) brak jest dowodów, że towary będące przedmiotem WDT zostały wywiezione z kraju i dostarczone do nabywcy w innym kraju UE – podatnik jest zobowiązany do wykazania tej dostawy w ewidencji za następny okres rozliczeniowy ze stawką właściwą dla sprzedaży danego towaru na terytorium kraju. Musi, więc także wykazać od tej transakcji podatek należny.

Zdaniem NSA to podatnik musi ocenić, czy jest w posiadaniu dowodów świadczących o tym, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju, a w związku z tym czy jest uprawniony do zastosowania stawki 0%. Ujęcie dostawy w ewidencji wskazuje dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania i określenia wysokości podatku należnego. Skoro pomiędzy ewidencją z art. 109 ust. 3 ustawy o VAT istnieje ścisłe powiązanie z art. 42 ust. 12 tej ustawy, to ustawodawca nie pozostawił w tym zakresie wyboru. Podatnik ma obowiązek dane uwidocznione w ewidencji przenieść do deklaracji podatkowej.

Zauważyć jedynie należy, że w przepisach obwiązujących od dnia 1 grudnia 2008 r. złagodzono rygory związane z otrzymaniem dokumentów potwierdzających wykonanie WDT. Przed tą datą, bowiem podatnik musiał otrzymać stosowne dokumenty do czasu złożenia deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym transakcja ta nastąpiła. Od 1 grudnia 2008 r. przyjęto możliwość rozliczenia WDT w ramach rozliczenia za jeden z miesięcy kwartału kalendarzowego (jeśli podatnik rozlicza się miesięcznie) bądź w ramach kwartału (jeśli podatnik rozlicza się kwartalnie). Zasady te miały zastosowanie w okresie od 1 grudnia 2008 r. do 31 grudnia 2009 r., gdyż ustawą z 23 października 2009 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług po raz kolejny zmieniono brzmienie art. 42 ust. 12 ustawy o VAT oraz uchylono art. 42 ust. 13 tej ustawy.

W konsekwencji obecnie nie można podzielić poglądu wyrażonego w wyroku NSA z 20 stycznia 2009 r. (sygn. akt I FSK 1500/08), że przepisy art. 42 ust. 1 pkt 2, ust. 12 i 13 ustawy o VAT nie dają podstawy do podatkowego traktowania (do czasu otrzymania stosownych dowodów) WDT, jeśli nastąpiło charakteryzujące ją przemieszczenie towarów do innego kraju UE w sposób tożsamy z dostawą krajową.

Jednocześnie NSA w komentowanej uchwale uznał, że w sytuacji, gdy dostawie towarów nie towarzyszy od razu jego wywóz za granicę w ramach WDT lub eksportu podatnik – nie dysponując stosownymi dokumentami wywozu – rozpoznaje u siebie dostawę krajową.

Zdaniem NSA przedstawione rozumienie art. 42 ust. 12, ust. 12a i ust 13 ustawy o VAT (odpowiednio art. 42 ust. 12 i ust. 13 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do 30 listopada 2008 r.) zgodne jest z prawem wspólnotowym. Uwzględnia ono wnioski płynące z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (wyroki w sprawie o sygn. akt C-409/04 Teleos plc oraz o sygn. akt C-146/05 Albert Collée).

Podstawa prawna:

Art. 42 ust. 12, ust. 12a i ust 13 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r., nr 177, poz. 1054 ze zm.).


W czasopiśmie „Serwis Podatkowy VAT” omawiamy planowane zmiany w VAT oraz ich konsekwencje dla Twojej firmy, podajemy również rozwiązania konkretnych problemów polskich księgowych.