Umorzenie udziałów w spółce: ewidencja księgowa

Przeczytaj także: Kapitał zakładowy: podwyższenie a księgi rachunkowe

Odpowiedź: Ewidencję udziałów należy prowadzić na koncie 030 „Długoterminowe aktywa trwałe”. Na stronie Wn ujmuje się wówczas wszelkie zwiększenia stanu aktywów, a na stronie Ma jego zmniejszenia.

Właściciel spółki może obniżyć kapitał zakładowy spółki przez umorzenie udziałów lub zmniejszenie ich wartości nominalnej. Polega to najczęściej na zmianie wartości kapitału na niższą niż dotychczasowa, z jednoczesną wypłatą wartości za obniżony kapitał. Zgodnie z art. 263 Kodeksu spółek handlowych do takiej czynności konieczne jest podjęcie uchwały, w której należy określić o jaką kwotę oraz sposób obniżki chodzi.

W myśl postanowień art. 3 ust. 1 pkt. 24 ustawy o rachunkowości udziały zalicza się do aktywów finansowych. Należy je więc zaksięgować na koncie 030 „Długoterminowe aktywa finansowe”. Strona Wn służy do rozliczenia zwiększeń, a strona Ma – zmniejszeń stanu długoterminowych aktywów finansowych Konto 030 może wykazywać saldo Wn, które oznacza wartość długoterminowych aktywów finansowych.

Jeżeli w wyniku obniżenia kapitału udziałowiec otrzymał środki, na rachunek gminy wpłynęły kwoty, które należy zaksięgować przy użyciu zapisów:
Wn 130 „Rachunek bieżący jednostki”
Ma 240 „Pozostałe rozrachunki” (analityka: spółka).

W momencie umorzenia udziały przestały spełniać definicję aktywów. Wartość umorzonych udziałów trzeba więc wyksięgować z ewidencji bilansowej w następujący sposób:
Wn 751 „Koszty finansowe”
Ma 030 „Długoterminowe aktywa finansowe”
Wn 240 „Pozostałe rozrachunki” (analityka: spółka)
Ma 750 „Przychody finansowe”.

Przyjęty sposób ewidencji zakłada, że dla udziałów nie był tworzony odpis aktualizacyjny.

Podwyższenie kapitału zakładowego może odbyć się także przez wniesienie do spółki wkładów albo w trybie art. 260 Kodeksu spółek czyli przez tzw. papierowe podwyższenie. Gmina może również zwiększyć wartość nominalną udziałów lub utworzyć nowe. W przedstawionej sytuacji gmina wykorzystała formę pieniężną, w związku z czym należy zastosować zapisy:
Wn 030 „Długoterminowe aktywa finansowe”
Ma 130 „Rachunek bieżący jednostki”.

Jako że dokapitalizowanie spółki ma charakter majątkowy, wydatek z tego tytułu powinien być sklasyfikowany w § 601 „Wydatki na zakup i objęcie akcji, wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego oraz na uzupełnienie funduszy statutowych banków państwowych i innych instytucji finansowych”.

Podstawa prawna:

• Ustawa z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 1030).
• Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).
• Rozporządzenie ministra finansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 289).
• Rozporządzenie ministra finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz.U. nr 38, poz. 207 ze zm.).

"Rachunkowość Budżetowa. Poradnik księgowego jednostek sektora finansów publicznych." To publikacja w formie poradnika wymiennokartkowego traktująca o najważniejszych zagadnieniach w pracy księgowego sfery budżetowej