PIT 2013 i ulga abolicyjna: uwaga na źródła przychodów

Przeczytaj także: Ulga abolicyjna gdy metoda proporcjonalnego odliczenia

Polscy rezydenci podatkowi podlegają w Polsce opodatkowaniu od całości uzyskanych dochodów, w tym także uzyskanych w innych państwach. Jest to tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy. Naturalnie te inne państwa także są zainteresowane opodatkowaniem zarobionych na ich terytoriach dochodów przez obcokrajowców. Tym samym o podatek podatnika w takim przypadku mogą upomnieć się dwa państwa: to, w którym pieniądze faktycznie zarobiono oraz państwo rezydencji podatkowej. I tutaj uwidacznia się główne zadanie umów w sprawie zapobiegania podwójnego opodatkowania – mają one zadbać o to, aby te obciążenia podatkowe nie były zbyt wygórowane i tego samego dochodu nie opodatkowywać dwa razy.

Umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zawierane przez Polskę z innymi państwami dopuszczają dwie metody unikania podwójnego opodatkowania: tzw. metodę wyłączenia z progresją oraz metodę odliczenia proporcjonalnego. Jak nietrudno się domyślić, metody te istotnie od siebie się różnią. Otóż w uproszczeniu mówiąc metoda wyłączenia z progresją zwalnia z podatku w Polsce dochody uzyskane przez podatnika w danym roku w innych państwach. Dochód zagraniczny wpływa jednak na stawkę podatku, która ma zastosowanie do dochodów w Polsce opodatkowanych. Metoda odliczenia proporcjonalnego nakazuje zaś opodatkować w Polsce zagraniczny dochód, z tym że pozwala odliczyć zagraniczny podatek.

Algorytm postępowania przy metodzie wyłączenia z progresją jest następujący: do dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym osiągniętych w Polsce dodaje się dochody zagraniczne. Następnie od sumy tych dochodów oblicza się podatek wg obowiązującej w danym roku skali podatkowej. W kolejnym kroku ustala się stopę procentową w postaci stosunku kwoty podatku obliczonego wg skali podatkowej do łącznych dochodów uzyskanych przez podatnika (czyli sumy dochodu osiągniętego w Polsce oraz poza granicami kraju). Tak obliczoną stopę procentową należy następnie zastosować do dochodu osiągniętego w Polsce. Przy takim ustalaniu podatku nie odlicza się podatku zapłaconego za granicą. Jak nietrudno zauważyć, w przypadku uzyskiwania dochodów opodatkowanych jedynie poza terytorium kraju, podatek dochodowy w Polsce w ogóle tutaj nie wystąpi.

Metoda odliczenia proporcjonalnego z kolei mówi, że dochody uzyskane za granicą (które z reguły tam są opodatkowane) podlegają opodatkowaniu również w Polsce – traktuje się je na równi z dochodami polskimi. Wypełniając zeznanie z zastosowaniem tej metody należy w nim zsumować dochody uzyskane w Polsce i za granicą, a następnie od uzyskanej wartości obliczyć podatek. Podatek ten zmniejsza się o podatek zagraniczny, przy czym odliczenie to możliwe jest tylko do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany w obcym państwie.

Określona w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 27g) ulga abolicyjna ma zaś na celu wyeliminowanie powyższych różnic powstałych na podatku. W uproszczeniu mówiąc ulga ta obniża wysokość podatku liczonego wg metody odliczenia proporcjonalnego do wysokości tego podatku obliczonego wg metody wyłączenia z progresją. Dzięki skorzystaniu z niej podatnik rozliczający się wg metody odliczenia proporcjonalnego może nawet wyzerować swoje zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku dochodowego, jeżeli poza dochodami zagranicznymi nie uzyskiwał on innych dochodów.

Trzeba jednak pamiętać, że ulga ta nie w każdym przypadku ma zastosowanie. Otóż dotyczy ona jedynie przychodów z:

• umowy o pracę, pracę nakładczą, spółdzielczego stosunku pracy, stosunku służbowego,
• działalności wykonywanej osobiście (czyli m.in. umów zleceń i o dzieło zawartych z przedsiębiorcami poza prowadzoną działalnością gospodarczą),
• pozarolniczej działalności gospodarczej,
• praw majątkowych w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych, z wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, oświatowej i publicystycznej, z wyjątkiem dochodów (przychodów) uzyskanych z tytułu korzystania z tych praw lub rozporządzania nimi.

Ponadto ulgi tej nie może zastosować podatnik, który uzyskał wskazane wyżej dochody w krajach i na terytoriach wymienionych w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz. U. z 2005 r. nr 94, poz. 790).