Sprzedaż a nieodpłatne przekazanie towarów używanych w VAT 2014

Przeczytaj także: Podatek VAT: Sprzedaż samochodu (osobowego) w 2014r.

W stanie prawnym obowiązującym do końca 2013 r. sprzedaż towaru używanego była zwolniona z VAT, jeżeli w stosunku do tego towaru nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego (art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT). Towarami używanymi były zaś ruchomości, których okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wynosił co najmniej pół roku po nabyciu prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel (od zakupu, wykupu z leasingu, itp.).

Dodatkowo, na mocy rozporządzenia wykonawczego ustawodawca rozszerzył owe zwolnienie na sprzedaż samochodów osobowych, przy zakupie których podatnik miał ograniczone prawo do odliczenia podatku naliczonego (czyli 60% kwoty podatku, nie więcej niż 6 000 zł lub odpowiednio 50%, nie więcej niż 5 000 zł). Te pojazdy również musiały spełniać definicję towarów używanych, wskazaną wyżej.

Z dniem 01 stycznia 2014 r. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT uległ diametralnej zmianie. Otóż obecnie zwolniona z podatku VAT jest jedynie dostawa towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Z ustawy zniknęło także pojęcie towarów używanych (określający wcześniej ich definicję art. 43 ust. 2 ustawy o VAT został uchylony).

Oznacza to, że obecnie aby dany towar sprzedać ze zwolnieniem z podatku VAT, muszą zostać spełnione łącznie dwa warunki:

1. towar musiał być wykorzystywany wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku,
2. przy jego nabyciu (czy też imporcie lub wytworzeniu) podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT.

Oznacza to, że w przypadku podatników rozliczających podatek od towarów i usług obecnie sprzedaż każdego towaru co do zasady będzie opodatkowana i to nawet wówczas, gdy przy jego zakupie podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego (gdyż ten np. nie występował).

Tyczy się to także samochodów osobowych jednakże z pewnym wyjątkiem. Otóż § 3 ust. 1 pkt 20 obowiązującego od 01 stycznia 2014 r. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (Dz. U. z 2013 r. poz. 1772, opublikowany 31 grudnia 2013 r.) zwalnia się od tego podatku dostawę samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych przez podatników, którym przy nabyciu tych samochodów i pojazdów przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w wysokości 50% lub 60% kwoty podatku:
a) określonej w fakturze lub
b) wynikającej z dokumentu celnego, z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34 ustawy, lub
c) należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, lub
d) należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca
- nie więcej jednak niż odpowiednio 5 000 zł lub 6 000 zł.

Co za tym idzie, ustawodawca w sposób uprzywilejowany w zasadzie traktuje tutaj zakup nowych aut. Przy ich zakupie bowiem z reguły występuje podatek VAT podlegający odliczeniu. Samochody używane wcześniej natomiast głównie były kupowane ze zwolnieniem z podatku, na umowę kupna sprzedaży czy fakturę w procedurze marży. Sprzedaż tych obecnie jest opodatkowana.

O czym także warto pamiętać, obecnie zwolnienie ujęte w rozporządzeniu wykonawczym nie odnosi się już do „towarów używanych”. Co za tym idzie, nie ma warunku czasowego jego stosowania (dzięki czemu sprzedaż samochodu już np. po miesiącu używania może być zwolniona z podatku VAT).

Co się z kolei tyczy nieodpłatnego przekazania towaru, to jest generalnie opodatkowane na takich samych zasadach jak jego sprzedaż (z pewnymi wyjątkami dotyczący próbek i towarów o małej wartości).

Do nieodpłatnego przekazania towarów stosuje się przy tym tą samą stawkę podatku VAT, jaka by wystąpiła przy jego sprzedaży. Możliwe jest także stosowanie przysługujących zwolnień.
Nie można tutaj jednak zapominać o regulacji zawartej w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT mówiącej m.in., że nieodpłatne przekazania towarów należących do przedsiębiorstwa (w postaci np. darowizny) nie jest traktowane jak odpłatna dostawa towarów, jeżeli podatnikowi nie przysługiwało (w całości lub w części) prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Co za tym idzie, jeżeli przy zakupie jakiegoś towaru (w postaci chociażby wykorzystywanego w firmie samochodu) podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, jego późniejsze nieodpłatne przekazanie nie będzie w ogóle podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT. Oznacza to także, że nie będzie mogło mieć do takiego przekazania zastosowanie chociażby zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, a także żadne inne. Warto również pamiętać, że ma tu większego znaczenia, czy dany towar w ogóle był wykorzystywany w firmie, a jeżeli tak, to do jakich celów (opodatkowanych czy zwolnionych) oraz jak długo.

Regulacje te mają zastosowanie także w przypadku przesunięcia danego towaru z majątku firmowego przedsiębiorcy do jego majątku prywatnego. Jeżeli przy zakupie tego towaru nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT (całkowitego bądź częściowego), przekazanie takie nie będzie rodzić żadnych skutków w tym podatku. O czym warto pamiętać, późniejsza sprzedaż takiego składnika majątku nie wywoła także skutków podatkowych na gruncie podatku VAT, jako że nie będzie ona dotyczyć składników majątku związanych z firmą. Po stronie nabywcy takiej rzeczy może jednak powstać obowiązek zapłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych.