Zwolnienie (się) z pracy: wynagrodzenie a koszty podatkowe

Przeczytaj także: Zaliczka na podatek gdy umowa o pracę i firma

Jakie jednak reguły (w zakresie opodatkowania) tutaj stosować? Załóżmy, że pracodawca posiadał od pracownika oświadczenie o uprawnieniu płatnika do stosowania przez niego kwoty zmniejszającej podatek jak też podwyższonych kosztów uzyskania przychodu. Pracownik zwolnił się z pracy z końcem stycznia 2014 r. Wynagrodzenie za ten miesiąc zostanie mu wypłacone 10 lutego 2014 r. W jaki sposób pracodawca winien ustalić zaliczkę na podatek od tego wynagrodzenia?

Otóż należy pamiętać, że wynagrodzenie pracownika, mimo że jest ono tutaj wypłacane już po ustaniu zatrudnienia, w dalszym ciągu stanowi dla niego przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof). Ex-pracodawca do wypłaconego wynagrodzenia winien zatem stosować zasady obliczania i poboru zaliczki określone w art. 32 updof.

Co za tym idzie, podstawą opodatkowania jest tutaj dochód, za który uważa się przychód ze stosunku pracy uzyskany przez pracownika w ciągu miesiąca, pomniejszony o koszty jego uzyskania oraz potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenie społeczne.

W zakresie pracowniczych kosztów uzyskania przychodów należy pamiętać, że te w wysokości podwyższonej przysługują, jeżeli miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę. Przypomnijmy, że owe podwyższone koszty uzyskania przychodu wynoszą obecnie 139,06 zł miesięcznie (tyle samo co rok wcześniej). Zakład pracy stosuje przy tym koszty podwyższone, o ile pracownik złoży mu oświadczenie o spełnieniu warunków do stosowania tych kosztów. Mówi o tym art. 32 ust. 5 updof.

Należy w tym miejscu podkreślić, że przytoczona regulacja odnosi się jedynie do podatników mających status pracownika. Za pracownika w rozumieniu updof uważa się natomiast osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy, na co wskazuje art. 12 ust. 4 ustawy.

Wraz z utratą przez podatnika statusu pracownika wygasa także złożone przez niego oświadczenie. Co za tym idzie płatnik, wypłacając swojemu byłemu pracownikowi wynagrodzenie, nie może stosować podwyższonych kosztów uzyskania przychodu przy ustalaniu zaliczki na podatek dochodowy, a jedynie koszty podstawowe.

Warto przy tym pamiętać, że taka sama reguła obowiązuje w przypadku uwzględniania przez płatnika na etapie poboru zaliczki na podatek kwoty zmniejszającej. Otóż zgodnie z art. 32 ust. 3 updof, obliczoną zaliczkę na podatek od wynagrodzenia pracownika zmniejsza się o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej, jeżeli pracownik przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym złoży zakładowi pracy oświadczenie według ustalonego wzoru (oznaczone symbolem PIT-2), w którym stwierdzi, że:

1. nie otrzymuje emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika;
2. nie osiąga dochodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną;
3. nie osiąga dochodów, od których jest obowiązany opłacać zaliczki na podstawie art. 44 ust. 3;
4. nie otrzymuje świadczeń pieniężnych wypłacanych z Funduszu Pracy lub z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych;
5. ten zakład pracy jest właściwy do stosowania tego zmniejszenia.

Także i tutaj ustawodawca wskazuje, że powyższe oświadczenie dotyczy jedynie podatników mających status pracownika. Jeżeli zatem podatnik nie jest już pracownikiem, przy wypłacane mu należności wynikających z uprzednio łączącego go z zakładem pracy stosunku pracy, płatnik nie będzie uprawniony do zmniejszenia zaliczki na podatek o 1/12 kwoty zmniejszającej.