Karny ryczałt ewidencjonowany a odsetki podatkowe za zwłokę

Przeczytaj także: Ryczałt ewidencjonowany: stawka podatku 75%?

NSA przypomniał, że zobowiązanie podatkowe w zryczałtowanym podatku dochodowym powstaje wskutek zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego obowiązku, zaś podatnik jest tutaj zobowiązany do samo naliczenia podatku. Zgodnie z art. 21 ust. 4 ustawy o ryczałcie ewidencjonowanym ryczałt wynikający z zeznania za dany rok podatkowy jest tutaj podatkiem należnym, chyba że naczelnik urzędu skarbowego wyda decyzję, w której określi inną wysokość tego podatku. Tym samym decyzja wydana na podstawie art. 21 ust. 4 tejże ustawy ma charakter deklaratoryjny.

Inaczej jednak jest w przypadku decyzji wydanej na podstawie art. 17 ustawy o ryczałcie ewidencjonowanym. Trzeba bowiem pamiętać, że przepisy omawianej ustawy w żadnym przypadku nie dają podatnikom podatku zryczałtowanego podstawy do zastosowania sankcyjnej stawki w sposób samoistny. Podatnik rozliczając się samodzielnie stosuje bowiem stawki podstawowe, określone w art. 12 ustawy – jedynie organ podatkowy stosuje stawki sankcyjne, określone w art. 17.

Gdyby podatnik rozliczał się zgodnie z przepisami prawa podatkowego z należnego podatku zryczałtowanego bez ingerencji organu podatkowego, kształt zobowiązania podatkowego byłby zgoła inny. Jeżeli natomiast decyzja w przedmiocie zobowiązania podatkowego w ryczałcie nie zostałaby wydana, podatnik nie byłby zobowiązany, a co więcej, nawet uprawniony do obliczenia podatku wg stawki pięciokrotnie wyższej.

Stąd też zdaniem NSA, zobowiązanie wg stawki sankcyjnej podlega ukształtowaniu w drodze decyzji i ze skutkiem od dnia jej doręczenia.

Także wcześniejsze wyroki NSA wskazują na konstytutywny charakter decyzji wydanej w oparciu o art. 17 ustawy o ryczałcie ewidencjonowanym. Przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 03.11.2011 r. sygn. akt II FSK 881/10 wskazał, że:
„(…) Decyzja wydawana na podstawie art. 17 ustawy o ryczałcie ma w związku z tym charakter konstytutywny. Zobowiązanie podatkowe powstające przy zastosowaniu tej specyficznej stawki, nie powstaje zatem z mocy ustawy, w wyniku samoobliczenia podatku przez podatnika, lecz na skutek doręczonej decyzji podatkowej. Zastosowanie podwyższonej stawki nie wynika więc z mocy samego prawa i jest uwarunkowane wydaniem i doręczeniem stosownego rozstrzygnięcia przez organ administracji podatkowej.(…)”

Z kolei Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 24.05.2011 r. sygn. akt I SA/Łd 418/11 (orzeczenie nie jest prawomocne) uznał, że:
„(…) nałożenie na skarżącego obowiązku zapłaty odsetek za zwłokę od wyliczonego mu w wydanych decyzjach ryczałtu od niezaewidencjonowanego przychodu narusza przepisy art. 53 § 1 O.p. w zw. z art. 51 § 1 i 2 O.p.(…)”

Reasumując jeżeli organ podatkowy wydał decyzję na podstawie art. 17 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, w której to obliczył ryczałt wg sankcyjnych stawek podatku i jednocześnie wskazał na konieczność zapłacenia od tego podatku odsetek za zwłokę traktując go jako zaległość podatkową, warto w pierwszej kolejności złożyć odwołanie takiej decyzji do właściwego Dyrektora Izby Skarbowej, a gdy ten utrzyma ją w mocy, skarżyć do sądu.
Od zobowiązania podatkowego, wyliczonego na podstawie art. 17 ust. 2 ustawy, nie mogą bowiem być naliczane odsetki za zwłokę za okresy sprzed wydania decyzji. Zaległość podatkowa może tutaj powstać dopiero po upływie terminu płatności dla zobowiązania wynikającego z decyzji. Ten zaś wynosi 14 dni, licząc od dnia doręczenia decyzji podatnikowi. Dopiero po upływie tego terminu powstaje zaległość podatkowa i winny być naliczane od niej odsetki za zwłokę.