Karny ryczałt ewidencjonowany a odsetki podatkowe za zwłokę

Przeczytaj także: Ryczałt ewidencjonowany: stawka podatku 75%?

Stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zostały określone w art. 12 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Stawki te różnią się w zależności od tego, co jest przedmiotem danej czynności. I tak przykładowo w przypadku handlu i gastronomii (z pewnymi wyjątkami) stawka ryczałtu wynosi 3%, działalność wytwórcza, usługi budowlane czy część usług transportu drogowego opodatkowane są ryczałtem 5,5%, większość usług pozostałych obciążona jest stawką 8,5%, spora część pośrednictwa, przetwarzania danych, wynajmu samochodów osobowych opodatkowana jest ryczałtem 17%, zaś przychody z tzw. wolnych zawodów stawką 20%. Wyżej wymienione to oczywiście przykłady.

Dla podatników opodatkowanych ryczałtem, a uchylających się od płacenia podatków i niewykazujących części lub całości swoich przychodów, ustawodawca przewidział pewną sankcję, która znalazła się w art. 17 ustawy o ryczałcie ewidencjonowanym. Otóż w przypadku nieprowadzenia ewidencji lub prowadzenia jej niezgodnie z warunkami wymaganymi do uznania jej za dowód w postępowaniu podatkowym, a także w przypadku stwierdzenia istnienia związków gospodarczych podatnika, o których mowa w art. 25 ustawy o podatku dochodowym, organ podatkowy określi wartość niezewidencjonowanego przychodu, w tym również w formie oszacowania, i określi od tej kwoty ryczałt.
Ryczałt ten stanowi pięciokrotność stawek, które byłyby zastosowane do przychodu w przypadku jego ewidencjonowania, przy czym nie może być on wyższy niż 75% przychodu.

Jeżeli zatem przykładowo w trakcie kontroli podatkowej urząd skarbowy stwierdzi, że podatnik niezaewidencjonował części uzyskanego przychodu, określi jego wartość a także należny ryczałt wg karnej stawki (bądź stawek) podatku. W takim przypadku podatnik nie będzie mógł złożyć korekty zeznania rocznego. Organ podatkowy na tę okoliczność wyda decyzję podatkową.

Problem w tym, że kontrole takie z reguły odbywają się często po kilku latach od uzyskania niezaewidencjonowanego przychodu (np. kontrola za rok 2010 jest przeprowadzana w roku 2013 czy nawet 2014; fiskus ma bowiem prawo tak długo kontrolować podatnika, aż się nie przedawni zobowiązanie podatkowe). W związku z tym rodzi się pytanie, czy od tak ustalonego przez organ podatkowy ryczałtu winny być liczone odsetki za zwłokę za nieterminowe jego zapłacenie?

Zdaniem organów podatkowych oczywiście odsetki się należą, jako że powyższe jest zaległością podatkową. Fiskus uznaje bowiem, że przepisy art. 52 i art. 53a Ordynacji podatkowej stosuje się również do decyzji określających wysokość zobowiązania podatkowego - ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych - wydanych w oparciu o art. 17 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, a więc do decyzji z zastosowaniem sankcji podatkowych.

Niemniej ostatnia linia orzecznicza sądów administracyjnych pokazuje zgoła co innego.
Przykładem jest tutaj chociażby wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20.08.2013 r., sygn. akt II FSK 2382/11. Co warte podkreślenia, zarówno WSA jak i NSA w rozpatrywanej sprawie były zgodne.

Co zatem stwierdziły sądy? Otóż decyzja wydana na podstawie art. 17 ustawy o ryczałcie ewidencjonowanym ma charakter konstytutywny. W związku z tym nie ma zastosowania art. 53a Ordynacji podatkowej dotyczący zobowiązań powstałych wskutek zdarzenia, z którym ustawa wiąże powstanie takiego zobowiązania (art. 21 §1 Ordynacji podatkowej) – co do wszelkich okresów rozliczeniowych sprzed doręczenia decyzji.