Odliczenia od dochodu w PIT 2013: strata podatkowa

Przeczytaj także: Odliczenia od dochodu w PIT 2012: strata podatkowa

Odliczenie straty, co zostało już wyżej podkreślone, jest także niekiedy możliwe przy prowadzeniu firmy opodatkowanej ryczałtem. Tyczy się to jednak jedynie tych przypadków, gdzie w latach poprzednich ryczałtowiec prowadził firmę, przy czym była ona opodatkowana zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (a więc płacił podatek od dochodu, a nie przychodu) i w tym czasie poniósł z tego tytułu stratę. Ryczałtowcy bowiem płacą podatek od uzyskanego przychodu i nie uwzględniają w rachunku podatkowym kosztów uzyskania tego przychodu. Tym samym przy opodatkowaniu ryczałtem strata podatkowa nigdy nie wystąpi.

Jednakże jeżeli w latach poprzednich przedsiębiorca płacił podatek od dochodu (a nie przychodu) i poniósł z tego tytułu stratę, to obecnie – korzystając z opodatkowania w formie ryczałtu, może stratę w zeznaniu rocznym uwzględnić. Prawo takie daje ryczałtowcom art. 9 ust. 5 updof oraz art. 11 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Jak nietrudno się domyślić, odliczenia straty przy ryczałcie dokonuje się od przychodów, proporcjonalnie do udziału kwot przychodów w całości przychodów łącznie (art. 11 ust. 3 ustawy o ryczałcie ewidencjonowanym). Co za tym idzie, jeżeli występują u podatnika przychody opodatkowane różnymi stawkami ryczałtu, konieczne jest ustalenie, jaki procent przychodów opodatkowanych wg poszczególnych stawek ryczałtu przypada na łączny uzyskany przychód.

Działy specjalne produkcji rolnej a strata podatkowa

Regulacje dotyczące rozliczenia straty podatkowej stosuje się odpowiednio do straty z działów specjalnych produkcji rolnej. Jest tak jednak jedynie wówczas, gdy dochód z działów specjalnych produkcji rolnej przez okres następnych pięciu kolejnych lat podatkowych będzie ustalany na podstawie ksiąg, a nie w sposób zryczałtowany. Pozostałe warunki rozliczania straty pozostają bez zmian.

Strata podatkowa a najem poza działalnością gospodarczą

Także w przypadku prywatnego najmu możliwe jest rozliczenie poniesionej w latach wcześniejszych straty podatkowej. Sposób rozliczenia straty jest tutaj bardzo zbliżony do straty rozliczanej w ramach działalności gospodarczej. Niemalże identyczne zasady występują także przy wyborze opodatkowania przychodów z najmu ryczałtem.

Nie można jednak zapominać, że działalność gospodarcza i najem prywatny to dwa odrębne źródła przychodów. Tym samym nie jest możliwe w ramach jednego z nich rozliczenie straty poniesionej na drugim i to nawet wówczas, gdy obok najmu prywatnego, także w ramach prowadzonej działalności przedsiębiorca trudni się najmem składników majątku należących do firmy. Co za tym idzie, w ramach tzw. najmu prywatnego nie odliczymy straty powstałej wskutek wynajmu składników majątku w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i odwrotnie.

Strata gdy prawa majątkowe i kapitały pieniężne

Zasady rozliczania straty podatkowej mają zastosowanie także do strat poniesionych z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną, papierów wartościowych, w tym z odpłatnego zbycia pożyczonych papierów wartościowych (sprzedaż krótka) i odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających, oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część (a więc w uproszczeniu mówiąc z praw majątkowych i kapitałów pieniężnych).

Tutaj także obowiązują ogólne reguły mówiące o okresie rozliczenia oraz o tym, że stratę podatkową rozliczamy jedynie z dochodami uzyskanymi z tego samego źródła przychodów. Warto tutaj jednak pamiętać o pewnym wyjątku. Otóż w art. 30a ust. 5 updof ustawodawca wskazał, że dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych nie można pomniejszyć o straty z tytułu udziału w innych funduszach kapitałowych oraz inne straty z kapitałów pieniężnych i praw majątkowych, poniesione w roku podatkowym oraz w latach poprzednich.

Ograniczenia

Straty podatkowej nie rozliczymy w ramach przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawa wieczystego użytkowania gruntów oraz innych rzeczy - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie.

Mimo, że opodatkowaniu przy tym źródle podlega dochód (a co za tym idzie, możliwe jest także wyliczenie straty gdy koszty są wyższe od przychodu) odliczenie ewentualnej straty nie jest możliwe z uwagi na art. 9 ust. 3a updof.

Odliczyć nie można także strat ze źródeł przychodów, których dochody są wolne od podatku dochodowego.

Strata u małżonków

Poniesioną w danym źródle przychodu stratę może rozliczyć jedynie podatnik, który stratę tę poniósł, w ramach tego źródła. Prawa do jej odliczenia nie ma małżonek podatnika i to nawet wówczas, gdy posiada takie samo źródło przychodu jak to, z którego podatnik poniósł stratę. Warto zwrócić tutaj uwagę na wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 października 1998 r. sygn. akt I SA/Lu 961/97, w którym to sąd potwierdził, że wspólne opodatkowanie nie jest możliwe, jeżeli małżonek nie uzyskał w danym roku podatkowym przychodu, lecz stratę podatkową. Wspólne rozliczenie jest natomiast możliwe, jeżeli w danym roku jeden z małżonków zamierza rozliczyć stratę poniesioną w latach ubiegłych.