Odliczenia od dochodu/przychodu 2013: składki ZUS

Przeczytaj także: Odliczenia od dochodu w PIT 2013: ulga na krew

Warto w tym miejscu jeszcze raz przypomnieć, że przedsiębiorca zatrudniający pracowników (czy też osoby na podstawie umów cywilnoprawnych) i wypłacający im z tego tytułu wynagrodzenie, jest obowiązany także do finansowania części ich składek ZUS z własnych środków. Niemniej wartości tych składek nie może wykazać jako odliczenia od dochodu/przychodu. Stanowią one jednak (oczywiście w części finansowanej przez pracodawcę) koszty uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej (przy założeniu, że przedsiębiorca płaci podatek od dochodu; z uprawnienia tego nie korzystają zatem rozliczający podatek dochodowy w formach zryczałtowanych).

Ponadto nie wszyscy przedsiębiorcy w rozliczeniu podatkowym mogą uwzględnić płacone (za siebie oraz osób współpracujących) z tytułu prowadzonej działalności składki ZUS. Prawo takie przysługuje bowiem jedynie tym, którzy rozliczają się na zasadach ogólnych wg skali podatkowej, płacą podatek liniowy, ryczałt ewidencjonowany czy podatek tonażowy. Składek ZUS nie uwzględniają przedsiębiorcy opodatkowani kartą podatkową – im ustawodawca zezwala bowiem jedynie na odliczenie od podatku zapłaconych w roku podatkowych składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Odliczane za rok 2013 – terminowo opłacane najniższe składki ZUS z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej wynosiły odpowiednio:

• w przypadku korzystania z ulgi dla nowych firm (tzw. małe ZUSy, gdzie podstawa obliczenia składki wynosi 30% wynagrodzenia minimalnego): 1 827,88zł z chorobowym lub 1687,49 zł bez chorobowego
• w przypadku nie korzystania z ulgi dla nowych firm: 8 492,25 zł z chorobowym lub 7840,04zł bez chorobowego

Podane wyżej kwoty dotyczą jedynie tych przedsiębiorców, którzy prowadzili działalność gospodarczą bez przerw przez cały 2013 rok oraz końcówkę roku 2012 i deklarowali minimalne podstawy naliczania składek ZUS oraz opłacali te składki w obowiązujących terminach (składkę za grudzień 2012 r. należało uregulować do 10 lub 15 stycznia 2013 r. i pomniejsza ona podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym roku 2013), jak też płacili składkę na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości przewidzianej dla firm niezatrudniających więcej niż 9 osób. Dodajmy w tym miejscu, że minimalne miesięczne składki odliczane od podstawy opodatkowania roku 2013 wynosiły:

1. w przypadku niekorzystania z ulgi dla nowych firm:
   • z ubezpieczeniem chorobowym: 710,67 zł za miesiące styczeń-listopad 2013, i 674,88 zł za miesiąc grudzień 2012
   • bez ubezpieczenia chorobowego: 656,09 zł za miesiące styczeń-listopad 2013, i 623,05 zł za miesiąc grudzień 2012
2. w przypadku korzystania z ulgi dla nowych firm:
   • z ubezpieczeniem chorobowym: 153,12 zł za miesiące styczeń-listopad 2013, i 143,56zł za miesiąc grudzień 2012
   • bez ubezpieczenia chorobowego: 141,36 zł za miesiące styczeń-listopad 2013, i 132,53zł za miesiąc grudzień 2012

Warto pamiętać, że wskazane wyżej składki płacone przez przedsiębiorcę zarówno za siebie jak i za osoby współpracujące może on odliczyć od dochodu/przychodu albo zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodu. Decyzja w tym zakresie należy tylko i wyłącznie do niego. Jak jednak zostało to już wyżej podkreślone, nie jest możliwe rozliczenie tych samych składek podwójnie (a więc najpierw jako koszty uzyskania przychodu, a następnie jako odliczenie od dochodu).

Składki z wielu tytułów

Tytułów, z których występuje konieczność ponoszenia składek ZUS, może być wiele. Roczne rozliczenie nie różnicuje jednak w tym zakresie odliczenia. Jeżeli zatem zdarzy się taka sytuacja i podatnik uzyskuje przykładowo przychody z prowadzonej działalności gospodarczej, z której też opłaca składki ZUS, może je odliczyć od dochodu z innych tytułów (i odwrotnie), np. umowy po racę, zlecenie czy przychodów z najmu (jeżeli takie osiąga). Powyższe rozwiązanie ma zastosowanie także w przypadku prowadzenia kilku działalności opodatkowanych w różny sposób (np. podatkiem liniowym i ryczałtem ewidencjonowanym). Jeżeli podatnik nie odliczy składek w zeznaniu dotyczącym ryczałtu, może je wykazać w zeznaniu rozliczającym przychody opodatkowane na innych zasadach.

Składki zagraniczne

Art. 26 ust. 1 pkt 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mówi, że podstawa opodatkowania ulega także obniżeniu o wartość składek zapłaconych w roku podatkowym ze środków podatnika na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne podatnika lub osób z nim współpracujących, zgodnie z przepisami dotyczącymi obowiązkowego ubezpieczenia społecznego obowiązującymi w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub w Konfederacji Szwajcarskiej.

Aby odliczenie było możliwe, musi istnieć podstawa prawna wynikająca z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym podatnik opłacał składki na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne.

Odliczyć można tylko składki, które nie zostały odliczone od dochodu/przychodu w innym niż Polska państwie UE, EOG lub w Szwajcarii. Podstawy wymiaru tych składek nie może przy tym stanowić dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, a także składki te nie mogły być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub od dochodu na podstawie ustawy o podatku tonażowym albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Składki zapłacone w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia wydatku.

Dla kogo odliczenie

Odliczenie składek ZUS przysługuje podatnikom rozliczającym się na formularzach PIT-28, PIT-36, PIT-36L i PIT-37, o ile nie zostały one zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodów czy przychodów w innym zeznaniu. Jak już wskazano wcześniej, prawa do ich odliczenia nie mają kartowicze, rozliczający się na PIT-16A. Składki ZUS wykazywane są bezpośrednio w rozliczeniu rocznym. Nie trzeba w tym celu wypełniać dodatkowych załączników.