Konto walutowe: zakup dewiz a różnice kursowe

Przeczytaj także: Różnice kursowe a działalność zwolniona i opodatkowana PIT

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Spółka posiada w jednym banku rachunek walutowy w EUR i rachunek w PLN. Stosuje podatkową metodę rozliczenia różnic kursowych. Z rachunku walutowego reguluje zobowiązania wyrażone w EUR, po uprzednim zakupie dewiz tego samego banku (z rachunku w PLN). Kurs zakupu dewiz jest kursem negocjowanym z bankiem. Bank obciąża rachunek PLN w wartości wyrażonej w złotówkach po kursie negocjowanym i dokonuje uznania środków w EUR na rachunku walutowym. Spółka nie posiada należności wyrażonych w EUR. Zadano pytanie, jaki kurs walut należy zastosować do obliczenia wartości różnic kursowych z tytułu wyceny kwot w euro na rachunku bankowym podczas regulowania zobowiązań bezpośrednio z rachunku dewizowego EUR? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy i odstąpił od jego uzasadnienia prawnego. Stanowisko to było następujące:

„(…) Zdaniem Spółki, w przypadku regulowania zobowiązań bezpośrednio z tego rachunku to średni kurs ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania płatności.
Regulacje dotyczące kwestii ustalania różnić kursowych są zawarte w art. 15a ust. 2 pkt 3 i ust. 3 pkt 3 i ust. 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym o osób prawnych (zwanej dalej „updop”).

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Kirill Kedrinski - Fotolia.com

Konto walutowe: zakup dewiz a różnice kursowe

Kurs faktycznie zastosowany użyty w ustawie o podatku dochodowym, oznacza taki kurs, po jakim dochodzi do rzeczywistego obrotu walutą - przewalutowania. Przy braku operacji finansowej - przewalutowania, należy zastosować kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień transakcji.

Zgodnie z art. 15a ust. 2 pkt 3 updop, dodatnie różnice kursowe powstają, jeżeli wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5. I odpowiednio, zgodnie z art. 15a ust. 3 pkt 3 updop, ujemne różnice kursowe powstają, jeżeli wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest wyższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5. Ponadto zgodnie z art. 15a ust. 4 updop, przy obliczaniu różnic kursowych, o których mowa w ust. 2 i 3, uwzględnia się kursy faktycznie zastosowane w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. W pozostałych przypadkach, a także gdy do otrzymanych należności lub zapłaty zobowiązań nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, stosuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

Odnosząc się do powyższego przepisu obowiązującego ww. brzmieniu od 1 stycznia 2012 r., zdaniem Spółki, „kurs faktycznie zastosowany” należy odnieść do zamkniętego katalogu sytuacji, w których będzie on używany. Mianowicie, zastosowany w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. W pozostałych przypadkach, a także gdy do otrzymanych należności lub zapłaty zobowiązań nie jest możliwe uwzględnienie kursu faktycznie zastosowanego waluty w danym dniu, stosuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień. W obecnym stanie prawnym nie doszło do zdefiniowania pojęcia „kurs faktycznie zastosowany”, dlatego też, zdaniem Spółki, należy się odnieść do wykładni języka potocznego. Jak zostało to podkreślone w ujednoliconej linii orzecznictwa sądów administracyjnych, w tym NSA z 28 sierpnia 2012 sygn. akt II FSK 159/11 „faktycznie” według Uniwersalnego słownika języka polskiego pod redakcją S. Dubisza (Warszawa 2008, tom I, s. 873) znaczy zgodnie z faktami, w istocie, rzeczywiście, niewątpliwie, naprawdę. Zatem „kurs faktycznie zastosowany to taki kurs, który był w istocie, rzeczywiście, naprawdę zastosowany”.

Powyższa wykładnia zwrotu „kurs faktycznie zastosowany” na gruncie przepisu art. 15a updop, zdaniem Spółki, prowadzi do wniosku, iż należy go zastosować w sytuacji, w których dochodzi do przeprowadzenia transakcji przewalutowania (sytuacje, w których określona kwota pieniędzy w określonej walucie po określonym kursie odpowiada tej samej kwocie w innej walucie po określonym kursie). Do takich sytuacji dochodzi między innymi w przypadkach, gdy płatność za należności dokonana jest w walucie na rachunek złotówkowy bądź, gdy płatność za zobowiązania w walucie dokonana jest z rachunku złotówkowego.

W sytuacji opisanej w stanie faktycznym nie dochodzi do mechanizmu przewalutowania w następstwie kupna waluty z Banku, ponieważ w tej transakcji nie mamy do czynienia z określeniem rzeczywistej wartości pieniądza w walucie, która to była pierwotnie określona w innej walucie. W takiej sytuacji mamy do czynienia z określeniem „hipotetycznego, potencjalnego kursu” do wyrażenia określonej kwoty pieniężnej a nie kursu rzeczywiście, naprawdę zastosowanego.

Zdaniem Spółki, stosowanie kursów ogłaszanych przez Bank, w których posiada rachunek dewizowy byłoby naruszeniem zasady racjonalnego ustawodawcy, gdyż zdanie drugie w art. 15a ust. 4 updop - w pozostałych przypadkach, a także gdy do otrzymanych należności lub zapłaty zobowiązań nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, stosuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień - byłoby zbędne i nie potrzebne. Sytuacje, w których należałoby użyć kursu średniego ogłaszanego przez narodowy Bank Polski sprowadziłyby się tylko do wyjątkowej sytuacji w obrocie gospodarczym, mianowicie do sytuacji, gdy Bank Spółki nie dokonywałby ogłoszenia kursu złotówki, ponieważ Spółka posiadałaby rachunek prowadzony w banku zagranicznym.

Konkludując, kurs faktycznie zastosowany użyty w updop, oznacza taki kurs, po jakim dochodzi do rzeczywistego obrotu walutą - przewalutowania, dlatego też stwierdzić należy, że nie można go odnieść do sytuacji opisanej w stanie faktycznym, gdyż taka operacja nie występuje. Wówczas przy ustalaniu podatkowych różnić kursowych z uwagi na brak operacji finansowej - przewalutowania należy zastosować kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień transakcji. Nie ma przy tym znaczenia źródło pochodzenia środków na rachunku walutowym, tj. czy Spółka je wcześniej otrzymała jako należności w walucie obcej, czy też zakupiła od Banku. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów