Kolacja wigilijna z pracownikami bez podatku PIT?

Przeczytaj także: Zorganizowanie zawodów sportowych w podatku dochodowym

Niestety, mimo że spór pomiędzy fiskusem a podatnikami w tym zakresie trwa od wielu lat, nadal nie widać jego końca. I chociaż ostatnimi czasy sądy administracyjne zdają się patrzeć przychylnym okiem na argumenty tych ostatnich i uznawać, że imprezy takie dla pracowników przychodu z reguły nie stanowią, w dalszym ciągu pomiędzy sądami także zgody nie ma.

Przykładem przyznającym rację podatnikom jest tutaj wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17.05.2013 r., sygn. akt II FSK 1812/11. Skarżący wystąpił do fiskusa z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej wskazując, że corocznie z reguły pod koniec roku kalendarzowego organizuje spotkania dla swoich pracowników, których oprócz wigilijno-noworocznego charakteru, przedmiotem jest omówienie sytuacji jednostki, zadań do wykonania w latach następnych oraz udzielanie z rąk zaproszonych gości pochwał wyróżniającym się pracownikom. Na spotkaniach zapewnia się drobny poczęstunek w formie szwedzkiego stołu, który opłacony jest ryczałtem przy założeniu, że wszyscy pracownicy będą uczestnikami. Udział w spotkaniach nie jest obowiązkowy. Z reguły na takie spotkania przybywa około 50-70% załogi. Skarżący zadał pytanie, czy w przypadku, gdy nie posiada informacji o ilości osób uczestniczących w spotkaniu oraz gdy brak jest możliwości indywidualizacji świadczenia konkretnemu pracownikowi, poczęstunek w formie szwedzkiego stołu należy uznać jako przychód z umowy o pracę i opodatkować podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz w jakiej wysokości ustalić ewentualną podstawę opodatkowania?

Fiskus oczywiście uznał, że powyższe świadczenie stanowi dla pracowników przychód ze stosunku pracy. Jego zdaniem sama możliwość wzięcia udziału w imprezie powoduje powstanie przychodu po stronie pracownika. Skarżący winien tutaj ustalić przychód przypadający na danego pracownika poprzez podzielenie łącznej ceny zakupu danej imprezy przez liczbę osób, którym zagwarantowano możliwość uczestniczenia w spotkaniu i to bez względu na to, czy dany pracownik faktycznie wziął w nim udział czy też nie.

Z takim stanowiskiem nie zgodził się jednak zarówno WSA, jak i NSA. Ten ostatni podkreślił, że z pojęciem przychodu pracowników należy łączyć wyłącznie „wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń”. Kluczowym jest tutaj wyjaśnienie pojęcia „otrzymanych” oraz zwrotu „wartość”. Zdaniem sądu pod pojęciem „otrzymanych” (przy jego słownikowym znaczeniu) należy rozumieć realne, rzeczywiste przesunięcie wartości „daru” z majątku pracodawcy. Ustawodawca w prawie podatkowym posługuje się tutaj czasem przeszłym dokonanym, co także ma niebagatelne znaczenie w kontekście „wartości otrzymanych”. Uwzględniając zaś słownikowe znaczenie „wartości” nie ulega wątpliwości, że o „wartości” otrzymanych świadczeń możemy mówić tylko wówczas, gdy świadczenia dla każdego danego pracownika będą mogły być wyrażone w pieniądzu lub innym środku płatniczym. Zabieg ten musi natomiast wiązać się z jednoczesnym przypisaniem określonej ilości (wagi, objętości, sztuk itp.) poczęstunku ze szwedzkiego stołu dla każdego danego pracownika. Jeżeli natomiast na spotkaniu nie podaje się dań w sposób wyodrębniony dla każdej osoby (pracownika), to wówczas wykluczona zostaje możliwość obliczenia wartości świadczenia (posiłku) i jego przypisania każdemu uczestniczącemu w spotkaniu pracownikowi.

Niedopuszczalnym jest ustalanie wartości świadczenia dla przychodów poszczególnych pracowników, poprzez dzielenie faktycznie poniesionych kosztów na ilość pracowników, którzy skorzystali z możliwości udziału w spotkaniu. Dokonywania takich matematycznych czynności obliczenia wartości świadczenia dla przychodów pracowników, ustawodawca nie przewidział bowiem w jakichkolwiek przepisach prawa. Sąd wskazał, iż podobne stanowisko znajduje także potwierdzenie w innych orzeczeniach Naczelnego Sądu Administracyjnego (np. wyrok NSA z 11 stycznia 2011 r., sygn. akt II FSK 1531/09; wyrok NSA z 24 stycznia 2013 r., sygn. akt II FSK 1064/11 oraz wyrok NSA z 20 lutego 2013 r., sygn. akt II FSK 1256/11).

Niestety powyższa linia orzecznicza nie jest jednolita, czego przykładem jest wyrok NSA z dnia 12.03.2013 r. sygn. akt II FSK 1428/11, w którym to sąd uznał, że prawo i wynikające z niego nieodpłatne korzystanie z usług gwarantowanych w ramach wyjazdów integracyjnych, stanowi nieodpłatne świadczenie w rozumieniu art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f. Jeżeli zaś nieodpłatne świadczenie polega na zagwarantowaniu pracownikowi możliwości skorzystania z poszczególnych usług, to uprawniony otrzymuje je w momencie, w którym po stronie wykonawcy tych usług powstaje obowiązek pozostawania w gotowości do ich świadczenia. Tym samym, zdaniem NSA, otrzymanym nieodpłatnym świadczeniem jest sama możliwość skorzystania przez pracownika z usług zakupionych przez pracodawcę.

Ustalenia wartości nieodpłatnego świadczenia można tutaj dokonać poprzez określenie wysokości stanowiącej równowartość części ceny zakupu świadczeń przypadającej na poszczególnego uprawnionego. Tutaj sąd także przytoczył inne wyroki, w których podzielony został powyższy pogląd (z dnia 8 listopada 2012 r., II FSK 602/11 oraz II FSK 603/11).