Użyczenie lokalu związkom zawodowym w podatku CIT

Przeczytaj także: Wydatki na zakup i utrzymanie psa można zaliczyć w koszty firmowe

W przedmiotowej sprawie Spółka udostępniała nieodpłatnie lokal wraz z urządzeniami technicznymi, związkom zawodowym. Obowiązek nieodpłatnego udostępniania pomieszczeń i urządzeń technicznych związkom zawodowym wynika z art. 33 ustawy o związkach zawodowych, który to stanowi, iż pracodawca jest obowiązany na warunkach określonych w umowie udostępnić zakładowej organizacji związkowej pomieszczenia i urządzenia techniczne niezbędne do wykonywania działalności związkowej w zakładzie pracy.

Ponadto w opinii Spółki, pomoc dla organizacji związkowych jest bezpośrednio związana z funkcjonowaniem zakładu pracy, jest bowiem konsekwencją zatrudniania pracowników.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. Wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowo - skutkowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych bądź też zachowania albo zabezpieczenia źródła ich uzyskania. W oparciu o kryterium stopnia tego powiązania, ustawodawca wyróżnia koszty podatkowe bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód) oraz inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).

Stosownie do art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o związkach zawodowych, związek zawodowy jest dobrowolną i samorządową organizacją ludzi pracy, powołaną do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych. Związek zawodowy jest niezależny w swojej działalności statutowej od pracodawców, administracji państwowej i samorządu terytorialnego oraz od innych organizacji. Natomiast, jak już wskazano, zgodnie z treścią art. 33 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych, pracodawca jest obowiązany na warunkach określonych w umowie udostępnić zakładowej organizacji związkowej pomieszczenia i urządzenia techniczne niezbędne do wykonywania działalności związkowej w zakładzie pracy. Spółka udostępniała lokal nieodpłatnie i oceniła, że w związku z brzmieniem powyżej przywołanych przepisów, ponoszone przez nią wydatki powinny stanowić koszty uzyskania przychodu. Organy podatkowe stanęły jednak na stanowisku, iż ponoszone przez Spółkę wydatki pod kątem ich celowości nie prowadzą do osiągnięcia przychodu. Wydatki te wprost dotyczą funkcjonowania związków zawodowych postrzeganych jako niezależne w swojej działalności statutowej od pracodawców. Spółka nie zgodziła się ze stanowiskiem organów podatkowych i po wezwaniu organu do usunięcia naruszenia prawa wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie skargę na interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę w związku z czym Spółka wniosła skargę kasacyjną. NSA uznał jednak, że nie ma usprawiedliwionych podstaw do uwzględnienia skargi i z tego względu podlega ona oddaleniu. NSA podkreślił, iż co do zasady interesy pracodawcy i pracowników, w imieniu których występować będzie związek zawodowy, nie są zbieżne. O ile pracodawca zmierza zwykle do zwiększania przychodów i zmniejszania kosztów ich uzyskania, w tym również kosztów pracy, o tyle związki zawodowe dążą zwykle do zwiększania wynagrodzeń za pracę, poprawy warunków pracy i socjalnych, co zwykle, w razie spełnienia żądań, skutkuje podniesieniem kosztów działalności pracodawcy. W związku z powyższym wspieranie finansowe związków zawodowych nie przekłada się na zwiększenie przychodów pracodawcy, a co najwyżej, na poprawę warunków prowadzenia przez te związki działalności na terenie zakładu pracy, nie jest więc możliwe aby nieodpłatne udostępnianie lokalu związkom zawodowym mogło zostać uznane za koszty uzyskania przychodu Spółki.