Forma opodatkowania: podatek liniowy w 2014 r.

Przeczytaj także: W 2014 r. podatek liniowy opłaca się od 100 tys. zł dochodu

Podatek liniowy został określony w art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof). Jest to fakultatywna forma opodatkowania dochodów, ale mająca zastosowanie jedynie do dwóch źródeł przychodów (określonych w art. 10 ust. 1 pkt 3 i 4 updof). Otóż prawo do podatku liniowego mają jedynie podatnicy zajmujący się pozarolniczą działalnością gospodarczą oraz działami specjalnymi produkcji rolnej i to tylko w stosunku do uzyskiwanych z tego tytułu przychodów. Nie można jej natomiast zastosować przykładowo do dochodów z umowy o pracę, rent i emerytur, czy przychodów z działalności wykonywanej osobiście (które to opodatkowane są skalą podatkową).

Podatek liczony od dochodu
W odróżnieniu od ryczałtu ewidencjonowanego, w przypadku podatku liniowego opodatkowany jest nie przychód a dochód, a więc przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania. Wybór tej formy opodatkowania pociąga za sobą zatem automatycznie także obowiązek prowadzenia odpowiednich urządzeń księgowych umożliwiających prawidłowe ustalenie wysokości dochodu. Ustawodawca przewiduje dwa ich rodzaje: podatkową księgę przychodów i rozchodów oraz księgi rachunkowe (te ostatnie obligatoryjnie muszą prowadzić większe firmy).

Jak jest liczony podatek? Otóż na podstawie prowadzonych ksiąg podatnik-przedsiębiorca ustala w trakcie roku dochód, który może pomniejszyć o zapłacone za siebie oraz osoby z nim współpracujące składki na ubezpieczenie społeczne (o ile te wcześniej nie zostały zaliczone w ciężar kosztów uzyskania przychodu). W zeznaniu rocznym ponadto dochód może także zostać pomniejszony o wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (tzw. wpłaty IKZE).

Dochód pomniejszony o powyższe odliczenia daje nam podstawę do opodatkowania, od której obliczany jest podatek wg stałej 19% stawki podatku. Podatek taki następnie ulega obniżeniu o kwotę składki zapłaconej na powszechne ubezpieczenie zdrowotne. Warto w tym miejscu dodać, iż obliczony podatek można obniżyć jedynie o 7,75% podstawy wymiaru tej składki, podczas gdy do ZUS-u jest ona płacona w wysokości 9% podstawy jej wymiaru.

W trakcie roku przedsiębiorca opodatkowany podatkiem liniowym obowiązany jest wpłacać zaliczki na podatek dochodowy za okresy miesięczne bądź (jeżeli jest małym podatnikiem albo podatnikiem rozpoczynającym działalność w trakcie roku) kwartalne. Wpłat takich dokonuje do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu/kwartale, którego zaliczka dotyczy. Zaliczka jest wpłacana w wysokości różnicy między podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku a sumą należnych zaliczek za poprzednie okresy rozliczeniowe (miesiące bądź kwartały). Oczywiście, jeżeli w danym okresie rozliczeniowym koszty przewyższyły uzyskane przychody, czyli wystąpiła tzw. strata podatkowa, bądź dochód był na tyle niski, iż podatek nie wystąpił, na konto fiskusa przedsiębiorca nic nie wpłaca. Poza tym nie składa także żadnych deklaracji podatkowych w trakcie roku z tego tytułu.

Warto przy tym pamiętać, że przedsiębiorcy mogą skorzystać z uproszczonego sposobu ustalania zaliczek. Niemniej ta metoda zarezerwowana jest jedynie dla firm istniejących co najmniej dwa lata wcześniej i to pod warunkiem, że uzyskały one dochód. Zaliczki uproszczone polegają na tym, że podatnik wpłaca je na konto fiskusa w stałej wysokości, ustalonej na podstawie danych historycznych, tj. wynikających z zeznania podatkowego złożonego rok bądź dwa lata wcześniej przed danym rokiem podatkowym (czyli w przypadku zaliczek na rok 2014, brane pod uwagę będą dochody roku 2012 bądź 2011).

Po zakończeniu roku podatkowego przedsiębiorca opodatkowany podatkiem liniowym musi z tego tytułu złożyć zeznanie roczne oznaczone symbolem PIT-36L. To składa się do końca kwietnia następnego roku podatkowego, zaś ujmuje się w nim jedynie dochody opodatkowane stawką liniową (nie łączy się ich z innymi dochodami opodatkowanym na zasadach ogólnych wg skali podatkowej).

Liniowy PIT ma swoje wady
Niestety podatek liniowy to nie tylko zalety (w postaci chociażby stałej 19% stawki podatku bez względu na wysokość uzyskanego dochodu), ale także pewne wady. Przedsiębiorca decydując się na podatek liniowy bowiem automatycznie godzi się na utratę większości ulg, preferencji i odliczeń podatkowych.

Przede wszystkim liniowcy nie mają prawa do rozliczenia się wspólnie z małżonkiem bądź w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci. Jeżeli zatem przykładowo poza firmą podatnik nie uzyskuje innych dochodów, zaś jego małżonek uzyskuje przychody z umowy o pracy, ten ostatni będzie musiał złożyć odrębnie PIT-37.