Składki na PFRON poza kosztami uzyskania przychodu

Przeczytaj także: Wpłaty na PFRON a koszty uzyskania przychodu

To, kto oraz w jakiej wysokości jest obowiązany do ponoszenia składek na PFRON, określa ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Art. 21 tego aktu prawnego wskazuje, że pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy jest obowiązany co do zasady dokonywać miesięcznych wpłat na Fundusz, w wysokości kwoty stanowiącej iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych. Dalsze przepisy tejże ustawy mówią, kto korzysta ze zwolnień czy też obniżek w opłacaniu składek.

Ponieważ składki te są opłacane w związku z prowadzoną działalności gospodarczą (są ponoszone z uwagi na zatrudnianie określonej liczby pracowników), spełniają definicję kosztów uzyskania przychodu. Niestety kosztem takim nie są. A to dlatego, że w art. 23 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (i odpowiednio art. 16 ust. 1 pkt 36 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych) ustawodawca wyłączył z podatkowych kosztów uzyskania przychodu wpłaty, o których mowa w art. 21 ust. 1 i w art. 23 ustawy o rehabilitacji zawodowej. Pierwszy z tych przepisów został już opisany wyżej. Natomiast art. 23 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych mówi, że jeżeli pracodawca nie wydzieli lub nie zorganizuje w przepisanym terminie stanowiska pracy dla osoby, o której mowa w art. 14 (a więc osoby, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utraciła zdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku), obowiązany jest dokonać, w dniu rozwiązania stosunku pracy z tą osobą, wpłaty na Fundusz w wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za pracownika.

Obydwa rodzaje składek na PFRON zostały zatem wyłączone z kosztów uzyskania przychodów. Kosztem takim nie są także odsetki z tytułu nieterminowych wpłat na PFRON.

Zdaniem Ministerstwa Finansów
W odpowiedzi z dnia 04.07.2011 r. na interpelację poselską nr 22711 podsekretarz stanu Maciej Grabowski wskazał:

Wpłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON), o których mowa w art. 21 ww. ustawy, stanowią wyłącznie alternatywę wobec zatrudniania wymaganej liczby osób niepełnosprawnych. Wpłaty mają stanowić rodzaj zachęty do zatrudniania osób niepełnosprawnych przez podmioty chcące uniknąć wpłat. Natomiast jeżeli pracodawca nie zdecyduje się na zatrudnianie osób niepełnosprawnych, to dokonując wpłat na PFRON, przyczynia się do wspierania pracodawców zatrudniających te osoby, ponieważ ze środków tego funduszu finansowany jest system wspierania zatrudniania i rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Należy wskazać, że podstawową cechą obowiązku tych wpłat jest ich powszechność. Obowiązek wpłat dotyczy wszystkich podmiotów zatrudniających co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, a więc nie tylko zakładów opieki zdrowotnej, ale także wszelkich zakładów produkcyjnych i usługowych, w tym np. fundacji, jednostek wojskowych, agencji ochrony mienia, hut czy kopalni. Należy także wskazać, że osoby niepełnosprawne mogą być zatrudniane na różnych stanowiskach pracy, w tym na stanowiskach biurowych. Warto także odnotować, że założenie, iż pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników osiągną co najmniej 6-procentowy wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych, dopuszcza około 2-krotne niedoreprezentowanie osób niepełnosprawnych w zatrudnieniu u danego pracodawcy, jeżeli weźmie się pod uwagę to, że osoby niepełnosprawne stanowią prawie 11% ludności w wieku 15 lat i więcej. Dlatego też m.in. ustawodawca wyłączył wpłaty na PFRON z kosztów uzyskania przychodów. Skoro bowiem wpłata na PFRON jest zachętą do zatrudniania osób niepełnosprawnych, to nie powinna być kosztem podatkowym albo wydatkiem na cele statutowe, bowiem straciłaby swój przymiot. (…)

Jeżeli wpłaty te mają stanowić rzeczywistą alternatywę dla zatrudniania osób niepełnosprawnych i przynajmniej pośrednio skłaniać pracodawców do zatrudniania osób niepełnosprawnych, to zaliczenie wpłat do kosztów uzyskania przychodów zniweczy tę stronę oddziaływania wpłat na zachowania pracodawców. (…)”