Darowizna czyli ponowna amortyzacja środka trwałego

Przeczytaj także: Amortyzacja (firmowego) samochodu osobowego

Rozpatrzmy następującą sytuację: Dwaj bracia prowadzą własne firmy w tej samej branży. Jeden z nich kilka lat temu zakupił na potrzeby swojej działalności gospodarczej maszynę, którą już w całości zamortyzował. Wykorzystuje ją także obecnie sporadycznie. Bardziej przydałaby się ona drugiemu bratu. Właściciel maszyny postanowił dokonać jej darowizny na rzecz brata, aby ten mógł ją wnieść do swojej działalności gospodarczej i w niej wykorzystywać. Jak powyższe rozliczyć z punktu widzenia podatku dochodowego? Czy obdarowany będzie mógł uznać otrzymaną darowiznę za środek trwały i amortyzować? Czy darczyńca będzie zobowiązany do korekty kosztów?

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof) za środki trwałe podlegające amortyzacji traktuje m.in. maszyny, o ile te stanowią własność lub współwłasność podatnika, zostały nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, są kompletne i zdatne do użytku w dniu ich przyjęcia do używania oraz będą wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, przy czym przewidywany okres ich używania przekracza rok.

Wskutek darowizny danej maszyny podatnik nabywa do niej prawo własności, co za tym idzie, pierwszy z wyżej wymienionych warunków jest spełniony. Darowizna jest też jednym ze sposobów nabycia (nieodpłatnym), a więc także warunek drugi jest tutaj spełniony. Warto pamiętać, że ustawodawca nie zastrzega, iż nabycie danego składnika majątku musi nastąpić odpłatnie, aby podlegał on amortyzacji. Zakładając zatem, że maszyna ta jest zdatna i kompletna do użytku, ma być w działalności wykorzystywana i służyć jej ponad rok czasu, nie ma przeszkód, aby obdarowany brat uznał ją za środek trwały firmy i amortyzował.

Konieczne przy tym jest ustalenie jej wartości początkowej. To, w jaki sposób tego dokonać, określa art. 22g ust. 1 pkt 3 updof. Zgodnie z nim w razie nabycia środka trwałego m.in. w drodze darowizny, wartością początkową jest wartość rynkowa z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny określa tę wartość w niższej wysokości. Warto zatem zadbać o to, aby w umowie darowizny jej wartość została określona w wartości rynkowej. Jeżeli bowiem z jakichś względów zostanie podana wartość niższa, to ona będzie stanowić wartość początkową. Zawyżenie wartości maszyny w umowie darowizny w stosunku do jej wartości rynkowej skutkować natomiast będzie tym, że i tak jej wartość początkową trzeba będzie przyjąć w wartości rynkowej. Znaczenia tutaj nie ma natomiast wartość początkowa tej maszyny przyjęta przez poprzedniego właściciela (u nas brata darczyńcy), jak też dokonane już odpisy amortyzacyjne.

Dokonywane odpisy amortyzacyjne od tak ustalonej wartości początkowej przedmiotowej maszyny stanowić będą koszty uzyskania przychodu prowadzonej przez obdarowanego brata firmy (na możliwość taką wskazuje art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. a) updof).

Warto przy tym pamiętać, że podatnik ma tutaj także prawo wyboru metody amortyzacji maszyny otrzymanej w darowiźnie. Może zatem zastosować do niej amortyzację degresywną, indywidualną stawkę amortyzacyjną, czy wręcz dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego (przy spełnieniu określonych przesłanek, które jednak mają zastosowanie do wszystkich środków trwałych, a nie tylko nabytych nieodpłatnie).

Z drugiej strony po stronie darczyńcy nie powstaną żadne negatywne skutki nieodpłatnego przekazania maszyny będącej środkiem trwałym jego firmy bratu. Trzeba jedynie pamiętać, że darowizna jest formą zbycia środka trwałego. Wyznacza ona zatem moment jego wykreślenia z ewidencji środków trwałych oraz zakończenia dokonywania odpisów amortyzacyjnych (te jednak w naszym przypadku już nie są dokonywane, gdyż maszyna została w całości u niego zamortyzowana). Nie ma natomiast konieczności korygowania dotychczas dokonanych odpisów amortyzacyjnych. Nie powstaje także przychód z działalności gospodarczej, gdyż nie doszło do odpłatnego zbycia tej maszyny tylko jej darowizny (a więc zbycia nieodpłatnego).