Podatek VAT: które przepisy ulgi na złe długi?

Przeczytaj także: Cesja wierzytelności a ulga na złe długi w VAT za 2013 r.

Obecnie obowiązujące przepisy dotyczące rozliczenia podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności mówią, że podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta taka dotyczy przy tym również podstawy opodatkowania i kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności , której nieściągalność została uprawdopodobniona.

Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy ta nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Aby powyższe było możliwe, trzeba spełnić następujące warunki:

1. dostawa towaru lub świadczenie usług musiała nastąpić na rzecz czynnego podatnika VAT, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji
2. na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty:
   a) wierzyciel i dłużnik są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni,
   b) dłużnik nie jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji
3. od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została ona wystawiona

Korekta podatku może nastąpić w rozliczeniu za okres, w którym upłynie 150 dni od terminu płatności wierzytelności, pod warunkiem że do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej za ten okres wierzytelność nie zostanie uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie.

Tak jest obecnie. A jak było wcześniej? Przede wszystkim 150-dniowy termin, o którym mowa wyżej, wynosił 180 dni. Co za tym idzie, przepisy w zakresie ulgi na złe długi mogły być stosowane najwcześniej miesiąc później. Po drugie zgodnie z poprzednimi przepisami wystarczające było, aby na moment dokonania korekty wierzyciel i dłużnik byli zarejestrowani jako czynni podatnicy VAT, zaś na dzień skorzystania z korekty dłużnik mógł być w postępowaniu upadłościowym lub w trakcie likwidacji (obecnie, dłużnik nie może być w postępowaniu upadłościowym lub w trakcie likwidacji na moment korzystania z ulgi przez wierzyciela).

Po trzecie wcześniej wierzyciel musiał zawiadomić dłużnika o tym, że zamierza z ulgi skorzystać, i gdy po tej czynności w określonym terminie zapłata nie nastąpiła (w jakiejkolwiek formie) dopiero z ulgi mógł skorzystać.

Zmiany nastąpiły także po stronie dłużnika. Obecnie musi on sam korygować odliczony podatek z niezapłaconych faktur, podczas gdy wcześniej korekta była konieczna dopiero po otrzymaniu zawiadomienia od wierzyciela, że ten z ulgi zamierza skorzystać i niezapłacenia w określonym czasie tej wierzytelności. Ustawodawca w nowych przepisach wprowadził także sankcję za brak takiej korekty w terminie.

Które reguły podatnicy winni zatem stosować? Otóż w ustawie z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz. U. z 2012 r., poz. 1342), zostały zawarte przepisy przejściowe dotyczące ulgi na złe długi.

Zgodnie z jej art. 23 do wierzytelności powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy, czyli przed 1 stycznia 2013 r. stosować należy - co do zasady - przepisy art. 89a i 89b ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do końca 2012 r. Nowe uregulowania mają jednak zastosowanie także wobec tych wierzytelności, które powstały przed 1 stycznia 2013 r., a których nieściągalność zostanie uprawdopodobniona (wg „nowych” zasad) po dniu 31 grudnia 2012 r. W uproszczeniu mówiąc, jeżeli 150 dni od terminu płatności danej faktury upłynie w roku 2013, należy rozliczać ulgę za złe długi zgodnie z brzmieniem przepisów obowiązującym od 01 stycznia 2013 r.

Datą graniczną jest tutaj 4 sierpnia 2012 r. W przypadku wierzytelności, których termin płatności przypadał na ten dzień lub później, stosować należy do nich przepisy nowe.