Negatywne i pozytywne zmiany w ustawie o VAT na 2013 r.

Przeczytaj także: Podatek VAT 2013: będą istotne zmiany?

Nowe przepisy mają w większości obowiązywać już od stycznia 2013 r., choć w części dopiero od lipca przyszłego roku (np. dotyczące momentu powstania obowiązku podatkowego albo fakturowania). Na ich wdrożenie przedsiębiorcy będą więc mieć bardzo mało czasu. To główny zarzut opozycji, która krytykuje nie tylko konieczność przyjęcia zawrotnego tempa prac nad ustawą, ale też późne wdrażanie przez Polskę dyrektyw unijnych dotyczących VAT-u. Generalnie jednak projekt jest oceniany pozytywnie i wskazywane są zmiany, które uproszczą życie przedsiębiorcom jak np. w zakresie faktur elektronicznych czy wystawiania faktur zbiorczych.

Prezenty o małej wartości z nierealnymi limitami
W czasie pierwszego czytania poruszony został problem limitów dla tzw. prezentów o małej wartości, czyli takich, od których przedsiębiorca może odliczyć VAT, a następnie przekazać prezenty bez opodatkowania. Projekt nowelizacji ustawy o VAT przewidywał w początkowej wersji dwukrotny wzrost limitów względem obecnych poziomów, jednak w związku z rezygnacją z podwyższenia stawki VAT na gotowe posiłki, MF wycofało się ze zmiany dotyczącej prezentów. Oznacza to, że nadal będą funkcjonować niezmieniane od lat i niedopasowane do realiów gospodarczych limity cen małych prezentów wynoszące 10 zł (bez ewidencji) i 100 zł (limit roczny przy prowadzeniu ewidencji).

Kawa z mlekiem, czy mleko z kawą?
Kolejna poruszana kwestia dotyczyła opodatkowania kawy latte. Posłowie wskazali na wątpliwości co do konieczności podwyższenia stawki VAT na takie napoje. Obecnie jest to co prawda kwestia interpretacji, jaki napój jest sprzedawany, jednak powszechnie stosowana jest stawka obniżona - na napój mleczny. Powstaje także pytanie, czy w przypadku otrzymania filiżanki kawy i oddzielnie mleka, mają być stosowane dwie stawki, czy jedna.

Bilety do kina będą droższe
Projekt w ramach dostosowania przepisów do regulacji unijnych przewiduje również wzrost stawki VAT z 8% na 23% na niektóre usługi m. in. w zakresie projekcji filmów, czy w zakresie produkcji programów telewizyjnych. Opozycja zwróciła uwagę, że przełoży się to na wzrost cen biletów do kina. Faktycznie trudno zgodzić się z argumentacją przedstawianą przez wiceministra finansów, że nie wpłynie to na ceny biletów.

Wyroby sztuki ludowej z wyższą stawką
Wątpliwości posłów budzi też podwyższenie stawki VAT z 8% na 23% na wyroby sztuki ludowej oraz rękodzieła i rzemiosła ludowego i artystycznego. Resort wskazuje, że stosowanie do tych towarów stawki obniżonej VAT nie ma uzasadnienia w przepisach unijnych. Stosowanie przez państwa członkowskie stawek obniżonych jest możliwe w odniesieniu do towarów oraz usług wymienionych w załączniku nr III do dyrektywy 2006/112/WE. W załączniku tym nie zostały wymienione wyroby sztuki ludowej oraz rękodzieła i rzemiosła, co oznacza, że towary te powinny być opodatkowane stawką podstawową podatku od towarów i usług.

Wybrane zmiany z projektu nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług

Obowiązek podatkowy
Jedną ze zmian, którą odczuje liczna grupa przedsiębiorców to zmiana w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego. Obecnie zasadą jest, że obowiązek podatkowy powstaje w chwili wydania towaru lub wykonania usługi. Jest jednak tak wiele wyjątków (jak np. związany z wystawieniem faktury), że faktycznie zasada ta traci sens. Propozycja wiąże powstanie obowiązku podatkowego z chwilą dostarczenia towaru lub wykonania usługi, znacznie ograniczając tzw. szczególne momenty powstania obowiązku podatkowego. Projektowane regulacje odchodzą od szerokiego powiązania momentu powstania obowiązku podatkowego z datą wystawienia faktury. Tak określony moment powstania obowiązku podatkowego zostałby tylko w odniesieniu do świadczenia usług budowalnych lub budowlano-montażowych, dostawy książek drukowanych oraz czynności polegających na drukowaniu książek. Jeżeli faktura nie zostałaby wystawiona w terminie, obowiązek podatkowy powstawałby z chwilą upływu terminu do wystawienia faktury (czyli 15. dnia).
Projekt przewiduje w pewnych przypadkach powiązanie momentu powstania obowiązku podatkowego z zapłatą. Taki sposób ustalenie może znaleźć zastosowanie np. do dostawy towarów na podstawie umowy komisu dokonanej przez komitenta komisantowi, czy też świadczenia na zlecenie sądów lub prokuratury.

Efekt zmiany: uproszczenie zasad ustalenia momentu, w którym należy rozliczyć podatek, choć dla niektórych przedsiębiorców zmiana może oznaczać konieczność szybszego rozliczenia się z fiskusem (np. w przypadku dostawy tzw. mediów, usług spedycji); przedsiębiorca, który wykona usługę 27 lutego, w tym dniu rozpozna powstanie obowiązku podatkowego. Podatek rozliczy do 25. marca (lub do 25. kwietnia, jeżeli rozlicza się za kwartalnie). Dzień wystawienia faktury nie będzie miał znaczenia (poza kilkoma wyjątkami). Oznacza to więc, że przedsiębiorca, który wykonuje czynność na przełomie okresów rozliczeniowych nie będzie miał wpływu na moment powstania obowiązku podatkowego, tak jak obecnie, gdy obowiązek podatkowy jest związany z dniem wystawienia faktury (nie później jednak niż 7. dnia od wykonania czynności).