Podatek VAT: usługi księgowe a doradztwo podatkowe

Przeczytaj także: Utrata prawa do zwolnienia w VAT w trakcie roku

Powyższe ma szczególne znaczenie na gruncie przepisów ustawy o VAT, bowiem usługi w zakresie doradztwa podatkowego nie korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług dla drobnych przedsiębiorców.

Co mówią przepisy?
Analiza art. 113 ustawy o VAT skłania do wniosku, że podatnik, u którego wartość sprzedaży opodatkowanej (bez kwoty podatku) w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła łącznie kwoty 150.000 zł, korzysta ze zwolnienia z opodatkowania VAT (ust.1). Również w sytuacji, gdy podmiot ten rozpoczyna wykonywanie czynności opodatkowanych w trakcie roku podatkowego, zaś przewidywana przez niego wartość sprzedaży (w proporcji do okresu prowadzonej w danym roku podatkowym działalności gospodarczej) nie przekroczy ww. kwoty – może skorzystać ze zwolnienia z tego podatku (ust. 9). Niemniej, z uwagi na brzmienie ust. 13 pkt 2 ww. przepisu ustawy o VAT - świadczenie usług w zakresie doradztwa wyłącza możliwość zastosowania ww. zwolnienia.

Rozważmy zatem co należy rozumieć przez termin „usługi w zakresie doradztwa”.
Zarówno ustawa VAT, jak i przepisy wykonawcze do tej ustawy nie definiują pojęcia „doradztwa”. Tym samym konieczne jest odwołanie się do definicji słownikowej ww. terminu. Powołując się na objaśnienia zawarte w Słowniku Języka Polskiego (www.sjp.pwn.pl), doradztwo to udzielanie fachowych porad prawnych, handlowych itp., doradzanie, konsulting. Można zatem wnioskować, że udzielanie porad z zakresu prawa podatkowego jest pojęciem węższym, aniżeli samo „doradztwo”, gdyż obejmuje wykonywanie czynności enumeracyjne wyliczone w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym (tj. udzielanie porad, wyjaśnień i opinii podatnikom, płatnikom i inkasentom z zakresu obowiązków podatkowych i celnych oraz egzekucji administracyjnej, sporządzanie w imieniu i na rzecz ww. podmiotów zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie; a nadto reprezentowanie płatników, podatników i inkasentów przed organami administracji publicznej). Co więcej, doradztwem podatkowym mogą zajmować się wyłącznie osoby wpisane na listę doradców podatkowych, adwokaci i radcowie prawni oraz biegli rewidenci (art. 3 ww. ustawy).

Z drugiej natomiast strony, analiza art. 76a ust. 2 ustawy o rachunkowości sugeruje, że pojęcia usług księgowych nie można utożsamiać z usługami doradztwa podatkowego, bowiem te pierwsze polegają jedynie na prowadzeniu ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz sporządzaniu zeznań i deklaracji podatkowych, jak również udzielaniu pomocy w ww. zakresie. A zatem, czynności te zasadniczo nie obejmują najistotniejszego elementu doradztwa podatkowego, jakim jest udzielanie porad prawnych podatnikom oraz wskazywanie właściwego sposobu postępowania na gruncie ustaw podatkowych. Co więcej, podmiotami uprawnionymi do wykonywania ww. czynności są nie tylko doradcy podatkowi, ale również osoby posiadające certyfikat księgowy lub wpisane do rejestru biegłych rewidentów (ust. 4 ww. ustawy).

W konsekwencji, zdaniem Autora, drobni przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie rachunkowo-księgowej będą uprawnieni do skorzystania ze zwolnienia z art. 113 ustawy o VAT, o ile nie przekraczają określonego limitu obrotów.

Powyższa analiza znajduje potwierdzenie w stanowisku sądów administracyjnych oraz organów podatkowych. Przykładowo, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 28 marca 2012 r. (sygn. akt I SA/Gd 175/12), uznał, że nawet kompleksowych usług księgowych (mimo, iż wiążą się z posiadaniem określonej wiedzy pozwalającej na ich wykonywanie) nie można utożsamiać z doradztwem podatkowym. Tym samym, w opinii WSA w Gdańsku „prawo do skorzystania ze zwolnienia podmiotowego od podatku od towarów i usług regulowanego przepisem art. 113 ust. 1 ustawy VAT służy podatnikowi, który świadczy kompleksowe usługi rachunkowo-księgowe, o ile nie świadczy przy tym usług doradztwa”.

Analogiczne stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, w interpretacji indywidualnej z dnia 25 maja 2012 r. (sygn.IPTPP1/443-235/12-2/IG).