Zwrot VAT gdy brak sprzedaży opodatkowanej

Przeczytaj także: Spóźniony zwrot VAT: odszkodowanie od fiskusa?

Zasady oraz termin zwrotu podatku od towarów i usług zostały uregulowane w art. 87 ustawy o VAT. Ogólna zasada z niego wynikająca mówi, że w przypadku gdy kwota podatku naliczonego (podlegająca odliczeniu) jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

Podstawowy termin zwrotu wynosi tutaj 60 dni od dnia złożenia rozliczenia przez podatnika. Zwrot jest dokonywany na rachunek bankowy podatnika. Warto przy tym pamiętać, że w uzasadnionych przypadkach termin ten może zostać przez urząd skarbowy wydłużony.

Wskazany wyżej termin jest jednak niekiedy trzykrotnie dłuży i wynosi 180 dni. Otóż jeżeli podatnik nie wykonał w danym okresie rozliczeniowym czynności opodatkowanych na terytorium kraju oraz czynności dostawy towarów lub świadczenia usług poza terytorium kraju, zwrot podatku jest dokonywany na umotywowany wniosek podatnika złożony wraz z deklaracją w terminie 180 dni od dnia złożenia rozliczenia.

Półroczny termin zwrotu nie brzmi zbyt zachęcająco. Warto zatem bliżej zapoznać się z tym, kiedy faktycznie ma on zastosowanie.

Otóż pierwszą taką sytuacją jest ta, gdy w danym miesiącu podatnik nie dokonał żadnej sprzedaży. Druga dotyczy przypadków, gdy sprzedaż wystąpiła, jednakże korzysta ona w całości ze zwolnienia z podatku. Gdy będziemy mieć z nimi do czynienia, zwrot podatku następuje w terminie 180 dni (chyba że podatnik przedstawi fiskusowi stosowne zabezpieczenie i złoży wniosek o zwrot w terminie 60 dni). I w zasadzie na tym koniec.
Warto przy tym pamiętać, że ustawa o podatku VAT przewiduje sytuacje, w których to sprzedawca nie rozlicza podatku należnego, a obowiązek ten został przerzucony na nabywcę. Ich wystąpienie uprawnia przy tym jednocześnie sprzedawcę do uzyskania zwrotu w terminie 60 dni (mimo że podatek VAT u sprzedawcy przy nich nie występuje).

Pierwszą z nich jest dostawa towarów oraz świadczenie usług, dla których podatnikiem jest nabywca. Sztandarowym przykładem takich czynności jest sprzedaż złomu. Obecnie co do zasady to na nabywcy ciąży obowiązek rozliczenia podatku VAT z tego tytułu. Mimo to sprzedawca w składanej deklaracji winien wykazać wartość netto takiej transakcji. Sprzedaż ta jednak podlega opodatkowaniu w kraju (z tym że obowiązek rozliczenia podatku został przeniesiony na nabywcę). Co za tym idzie, jeżeli w danym okresie rozliczeniowym u podatnika wystąpi taka sprzedaż, automatycznie może się on ubiegać o zwrot podatku w terminie 60 dni a nie 180.

Drugim nietypowym przykładem czynności dających prawo do zwrotu podatku VAT w terminie 60 dni jest dostawa towarów oraz świadczenie usług nieopodatkowanych w Polsce, a w innym kraju (z reguły nabywcy), o ile podlegałyby one opodatkowaniu, gdyby miejscem ich świadczenia była Polska. Mieszczą się tutaj przede wszystkim różnego rodzaju usługi wykonywane dla zagranicznych kontrahentów (miejscem ich świadczenia w większości przypadków jest miejsce, w którym to nabywca będący podatnikiem ma siedzibę tudzież stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej). Są to również dostawy towarów, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, dla których miejsce dostawy określa się jako miejsce ich montażu czy instalacji (gdy następuje to poza terytorium RP).

We wskazanych wyżej przypadkach, mimo że sprzedawca z tytułu dokonanych czynności nie wykazuje podatku należnego, ma prawo ubiegać się o zwrot podatku VAT w terminie podstawowym bez spełniania dodatkowych warunków (np. w postaci przedstawienia zabezpieczenia jak ma to miejsce, gdy podatnik zamierza skrócić 180-dniowy termin zwrotu do 60 dni).