Samochód osobowy: amortyzacja podatkowa i bilansowa

Przeczytaj także: Budynek na cudzym gruncie jako inwestycja w obcym środku trwałym?

Zasadą jest, że wydatki na nabycie środka trwałego zaliczane są do kosztów uzyskania przychodów poprzez odpisy amortyzacyjne (pomijamy tu środki trwałe ustawowo wyłączone z amortyzacji podatkowej, np. grunty). W przypadku samochodów osobowych istnieje jednak ograniczenie w ujmowaniu ww. odpisów amortyzacyjnych w kosztach podatkowych. W art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy o PDOP ustawodawca wskazał bowiem, że nie stanowią kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20.000 euro. Kwota ta przeliczana jest na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez NBP z dnia przekazania samochodu do używania.

WAŻNE: Gdy wartość początkowa samochodu osobowego przekracza równowartość 20.000 euro (w przeliczeniu na złote według odpowiedniego kursu), wówczas z kosztów uzyskania przychodów należy każdorazowo wyłączyć taką część odpisu amortyzacyjnego, która przypada na wartość początkową samochodu przekraczającą ww. limit.

Nie jest więc prawidłowe rozwiązanie polegające na zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów całej wartości odpisów amortyzacyjnych, aż do momentu, gdy ich łączna suma zrówna się z równowartością 20.000 euro, a po przekroczeniu tej wartości całkowite wyłączenie z kosztów podatkowych pozostałych odpisów amortyzacyjnych. Byłoby to - naszym zdaniem - sprzeczne z przywołanymi wyżej przepisami. Podobnie uważają organy podatkowe, a także sądy administracyjne, np. NSA w wyroku z 20 września 2011 r., sygn. akt II FSK 1756/11 (orzeczenie prawomocne):

"(...) nie do przyjęcia jest pogląd strony skarżącej, że możliwe jest zaliczanie w całości odpisów amortyzacyjnych do kosztów uzyskania przychodów do momentu, gdy łączna suma tych odpisów zrówna się z kwotą 20.000 euro, a następnie kontynuowanie amortyzacji już dla celów rachunkowych (...)."

WAŻNE: Ograniczenie w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych z uwzględnieniem limitu 20.000 euro dotyczy wyłącznie samochodów osobowych. W związku z tym, odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej samochodu ciężarowego są w całości kosztem podatkowym, niezależnie od wartości tego pojazdu.

Dla celów bilansowych odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej samochodu osobowego odnoszone są w ciężar kosztów działalności operacyjnej w całości, nie ma tu bowiem żadnego ograniczenia kwotowego (podobnie jak w przypadku samochodu ciężarowego). Z uwagi na to, że część odpisu amortyzacyjnego nie jest kosztem podatkowym (w części ustalanej od wartości samochodu przekraczającej równowartość 20.000 euro), w ewidencji analitycznej powinno się wyodrębnić osobne konto dla amortyzacji stanowiącej i niestanowiącej kosztów uzyskania przychodów.