Samochód służbowy prywatnie: opodatkowanie VAT

Przeczytaj także: Prywatne użycie służbowego samochodu bez podatku VAT

Zakres czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług znalazł się w art. 5 ustawy o VAT. Ust. 1 pkt 1 tego przepisu stanowi, że opodatkowaniu podlega tutaj odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

To z kolei, co należy rozumieć pod pojęciem odpłatnego świadczenia usług, ustawodawca uregulował w art. 8 ustawy o VAT. Co do zasady chodzi tutaj o każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towaru. Art. 8 ust. 2 ustawy o VAT dodaje przy tym, że za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów
2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Tym samym uwzględniając art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, nieodpłatne udostępnienie pracownikowi firmowego samochodu do celów prywatnych należy traktować jak odpłatne świadczenie usługi na cele podatku VAT, o ile przy nabyciu tego pojazdu podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części.

Czynność nieodpłatnego udostępnienia samochodu firmowego w związku z powyższym winna być opodatkowana VAT-em i to stawką podstawową. Na tę okoliczność należy wystawić fakturę wewnętrzną. Podstawą opodatkowania jest natomiast koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika, o czym z kolei mówi art. 29 ust. 12 ustawy o VAT.

Taki scenariusz obecnie należy stosować, ale nie w każdym przypadku. Pewne odstępstwa od powyższej reguły zawiera art. 5 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. nr 247, poz. 1652 ze zm.). Otóż mówi on, że do dnia 31 grudnia 2012 r. w przypadku wykorzystywania przez podatnika, na cele niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, przy nabyciu których mógł on odliczyć jedynie 50% lub 60% podatku naliczonego, nie więcej jednak niż odpowiednio 5 000 zł lub 6 000 zł, art. 8 ust. 2 ustawy o VAT nie stosuje się. Warto przy tym nadmienić, że wskazana ustawa (a tym samym także jej art. 5) obowiązuje w okresie od dnia 01 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2012 r.

Co za tym idzie, jeżeli pracodawca umożliwia swoim pracownikom używanie do celów prywatnych samochodów firmowych, w stosunku do których nie przysługiwało mu pełne prawo do odliczenia podatku VAT (czyli w uproszczeniu mówiąc samochodów osobowych), to czynność ta nie podlega opodatkowaniu VAT. Jeżeli jednak udostępniony został pracownikowi do jego celów prywatnych samochód uznany, w myśl przepisów podatkowych, za pojazd inny aniżeli osobowy (czyli w uproszczeniu mówiąc „ciężarowy” tudzież specjalny), a co za tym idzie, w stosunku do którego ograniczenie przy odliczeniu podatku naliczonego, o którym mowa wyżej, nie ma zastosowania, czynność taka będzie traktowana na równi z odpłatnym świadczeniem usług, którą należy opodatkować podstawową stawką podatku VAT i potwierdzić ją poprzez wystawienie faktury wewnętrznej.