Prawo do lokalu: przekształcenie w odrębną własność

Przeczytaj także: Zwrot darowizny a sprzedaż nieruchomości

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W lipcu 2005 r. wnioskodawca wraz z żoną nabyli do wspólności małżeńskiej własnościowe mieszkanie spółdzielcze. We wrześniu 2009 r. przekształcono to prawo do mieszkania w odrębną własność. Jedyne koszty, jakie małżonkowie ponieśli z tym przekształceniem, to koszty notarialne. 15 czerwca 2011 r. mieszkanie zbyto. Powstała wątpliwość, czy sprzedaż tę należy opodatkować podatkiem dochodowym? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51 poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d. innych rzeczy,
- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a) - c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w dniu 20 lipca 2005 r. Wnioskodawca wraz z żoną zakupił na rynku wtórnym, na zasadach wspólności małżeńskiej, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Zakup potwierdzony jest aktem notarialnym. Następnie, w dniu 7 września 2009 r. przekształcono prawo do ww. mieszkania w odrębną własność (akt notarialny podpisany ze Spółdzielnią Mieszkaniową). Nie wiązało się to z żadną dodatkową opłatą wnoszoną do spółdzielni, poniesiono jedynie koszty aktu notarialnego. W dniu 15 czerwca 2011 r. ww. mieszkanie zostało sprzedane.

W sytuacji, w której nastąpiło nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, a następnie przeniesienie własności tego lokalu na rzecz podatnika w trybie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t. j. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.), za datę nabycia lokalu (nieruchomości), od której liczy się bieg pięcioletniego terminu określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy uznać datę nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Należy wskazać, iż spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego jest ograniczonym prawem rzeczowym. Jest to prawo zbywalne, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Umożliwia ono korzystanie z lokalu oraz rozporządzanie tym prawem, z pewnymi ograniczeniami, na zasadach zbliżonych do prawa własności. Świadczy o tym chociażby umiejscowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w Księdze Drugiej Kodeksu cywilnego – „Własność i inne prawa rzeczowe”.

Zgodnie z art. 46 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 94 ze zm.), nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Budynki trwale z gruntem związane są częścią składową nieruchomości. Oznacza to, że własność nieruchomości gruntowej rozciąga się na budynki wybudowane na tym gruncie. Budynek trwale związany z gruntem, jako część składowa gruntu, nie może być przedmiotem odrębnej własności. Zatem istotnym z podatkowego punktu widzenia jest moment nabycia gruntu.