Umowa pożyczki: wyłączenie z podatku PCC

Przeczytaj także: Umowa pożyczki: gdy VAT to nie PCC

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Spółka jawna zaciągnęła pożyczkę w wysokości 250 000 zł na okres jednego roku od osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą. Po upływie roku pożyczka ta zostanie zwrócona z należnymi odsetkami w wysokości 10%. Na część odsetkową pożyczkodawca wystawi fakturę VAT z VAT zwolnionym, jako że jest to usługa finansowa. Główna działalność gospodarcza pożyczkodawcy nie dotyczy usług udzielania pożyczek, jednakże wpis do EDG zawiera oznaczenie PKD - 64.92.Z, 64.99.Z i 66.19.Z. Pożyczka udzielona została w celu rozpoczęcia działalności w zakresie usług udzielania pożyczek gotówkowych poza systemem bankowym. Zadano pytanie, czy czynność udzielenia tej pożyczki winna być opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2010r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy, podatkowi temu podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

Ponieważ w ustawie brak jest definicji umowy pożyczki, w tym zakresie należy posiłkować się uregulowaniami zawartymi w ustawie Kodeks cywilny. W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Stosownie do art. 4 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych ciąży, przy umowie pożyczki, na biorącym pożyczkę.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, nne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:
a. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
b. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
 umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
 umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Należy jednak zaznaczyć, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony (lub strona) tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

W związku z tym należy podkreślić, iż jakkolwiek zapytanie wnioskodawcy dotyczy opodatkowania umowy pożyczki podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy powyższa transakcja będzie podlegać regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tej czynności podatkiem od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ww. ustawy. (…)

Zaznaczyć należy, iż niniejszą interpretacją – zgodnie ze złożonym wnioskiem – nie rozstrzyga się czy czynność udzielenia pożyczki jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub też jest z tego podatku zwolniona.
W przedmiotowej sprawie, podlegająca generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowa pożyczki będzie wyłączona z opodatkowania tym podatkiem na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, o ile w świetle przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004r. Nr 54 poz. 535 ze zm.) przedmiotowa umowa pożyczki uznana zostanie za podlegająca opodatkowaniu tym podatkiem lub mieszczącą się w zakresie zwolnienia od tego podatku.

Jeżeli zatem prawidłowe są ustalenia wnioskodawcy co do tego, że usługa udzielonej wnioskodawcy pożyczki w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług podlega zwolnieniu z podatku od towarów i usług, to pożyczka nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów