Odliczenia od dochodu 2009: darowizna na kościół

Przeczytaj także: Rozliczenie roczne gdy etat, podatek liniowy i małoletnie dziecko

Wskazana we wstępie ulga nie wynika z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych a z odrębnych ustaw regulujących stosunek Państwa do poszczególnych kościołów. Jedną z nich jest ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29, poz. 154 z późn. zm.). Art. 55 ust. 7 tej ustawy stanowi, że darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą są wyłączone z podstawy opodatkowania darczyńców podatkiem dochodowym i podatkiem wyrównawczym, jeżeli kościelna osoba prawna przedstawi darczyńcy pokwitowanie odbioru oraz - w okresie dwóch lat od dnia przekazania darowizny - sprawozdanie o przeznaczeniu jej na tę działalność.

To, co należy rozumieć przez działalność charytatywno-opiekuńczą, zostało określone w art. 39 przytoczonej wyżej ustawy. Przepis ten mówi, iż zalicza się do niej m.in.:

• prowadzenie zakładów dla sierot, starców, osób upośledzonych fizycznie lub umysłowo oraz innych kategorii osób potrzebujących opieki,
• prowadzenie szpitali i innych zakładów leczniczych oraz aptek,
• organizowanie pomocy w zakresie ochrony macierzyństwa,
• organizowanie pomocy sierotom, osobom dotkniętym klęskami żywiołowymi i epidemiami, ofiarom wojennym, znajdującym się w trudnym położeniu materialnym lub zdrowotnym rodzinom i osobom, w tym pozbawionym wolności,
• prowadzenie żłobków, ochronek, burs i schronisk,
• udzielanie pomocy w zapewnianiu wypoczynku dzieciom i młodzieży znajdującym się w potrzebie,
• krzewienie idei pomocy bliźnim i postaw społecznych temu sprzyjających,
• przekazywanie za granicę pomocy ofiarom klęsk żywiołowych i osobom znajdującym się w szczególnej potrzebie.

W art. 39 przy określaniu zakresu działalności charytatywno-opiekuńczej ustawodawca użył sformułowania „w szczególności”, przez co wskazał, iż przytoczone wyżej wyliczenie czynności jest jedynie przykładowe. Co za tym idzie pod pojęciem „działalność charytatywno-opiekuńcza” mieszczą się także inne czynności kościoła.

Istotne dokumenty

Omawiane wyżej odliczenie zostało określone w odrębnych przepisach. Część regulacji je obejmujących znalazło się jednak w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Chodzi tutaj przede wszystkim o sposób dokumentowania. Otóż art. 26 ust. 7 w związku z ust. 6d updof wskazuje, że wysokość darowizn odliczanych na podstawie odrębnych ustaw ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie. Dokumentami tymi są: dowód wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego, a w przypadku darowizny innej niż pieniężna, dokument, z którego wynika wartość darowizny.

Dodatkowo przepisy ustawy o stosunku Państwa do Kościoła mówią, iż konieczne jest tutaj również pokwitowanie odbioru od darczyńcy (czyli np. oświadczenie o jej przyjęciu) a także sporządzone przez kościelną osobę prawną w terminie dwóch lat od dnia przekazania darowizny, sprawozdania o przeznaczeniu jej na działalność charytatywno-opiekuńczą. W związku z powyższym również i tymi dokumentami powinien podatnik dysponować.

Samo sprawozdanie nie jest jednak wymagane przy skorzystaniu z odliczenia. Kościelna osoba prawna ma bowiem dwa lata na jego sporządzenie. Ważne jednak jest, aby docelowo sprawozdanie to zostało sporządzone i było w posiadaniu podatnika. Żadne z przepisów nie mówią jednak nic o formie takiego sprawozdania. Oczywiście im będzie ono dokładniejsze, tym mniejsze prawdopodobieństwo sporu z fiskusem.

Przy określaniu zakresu sprawozdania przydatny może być wyrok NSA z dnia 29 października 2003 r. (sygn. akt SA/Bd 2181/03), w którym to sąd stwierdził, że ogólne wskazanie celu, na jaki przeznaczono darowiznę, poprzez podatnie – cele charytatywno-opiekuńcze – nie spełnia wymogów ustawy, gdyż nie stanowi sprawozdania. Sprawozdanie takie powinno mieć formę dokumentu, który powinien zawierać oprócz daty i podpisu osoby go sporządzającej także opis zdarzeń z taką dokładnością, aby organ podatkowy mógł dokonać kontroli opisanych w nim faktów.

W samym zeznaniu należy natomiast wskazać komu i ile przekazano w formie darowizny.

Dla kogo odliczenie?

W zasadzie z opisywanej ulgi powinni mieć możliwość skorzystania wszyscy podatnicy rozliczający się z uzyskanych dochodów/przychodów. Jednakże zdaniem resortu finansów odliczenia tego nie można wykazać w formularzach PIT-36L i PIT-38. Nie zostały w nich przy tym wyodrębnione pola, w których odliczenie takie mogłoby się znaleźć.

Istotne jest także to, że ulga nie dotyczy tylko darowizn na rzecz Kościoła Katolickiego. Odliczyć można także darowizny na m.in. Autokefaliczny Kościół Prawosławny, Chrześcijan Baptystów, Adwentystów Dnia Siódmego czy Kościół Ewangelicko-Augsburski.

Powyższego odliczenia nie należy mylić z darowiznami na rzecz kultu religijnego określonymi w art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, które, łącznie z darowiznami na rzecz OPP oraz krwi, odlicza się do wysokości 6% uzyskanego dochodu.

Do pobrania

Rozliczenia roczne PIT 2009