Samochód osobowy jako towar używany w VAT

Przeczytaj także: Wycofanie z firmy i sprzedaż samochodu kupionego bez VAT

Jak wskazuje art. 43 ust. 1 pkt 2 tejże ustawy, zwalnia się od podatku dostawę towarów używanych, pod warunkiem jednak, że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało podatnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Przez towary używane rozumie się natomiast (w przypadku towarów innych niż budynki, budowle i ich części oraz gruntów) towary, których okres używania przez podatnika dokującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku.

Aby zatem dany towar sprzedać jako towar używany zwolniony z podatku VAT, muszą zostać spełnione dwa warunki:

• podatnik musi go używać przez określony czas
• podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT od zakupu tego towaru

W odniesieniu do samochodów osobowych natomiast podatnicy mają prawo odliczyć ten podatek VAT w części (60 proc. nie więcej jednak niż 6 000 zł) o ile będzie on wykorzystywany do wykonywania czynności opodatkowanych. Tym samym samochód taki nie spełnia powyższej definicji.

Jednakże ustawodawca przewidział w zakresie sprzedaży towarów używanych dodatkową możliwość. Znalazła się ona w § 8 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z nim zwalnia się z podatku VAT dostawę samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych, przez podatników, którym przy ich nabyciu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 3 i 5 ustawy (czyli częściowe odliczenie VAT opisanej wyżej), jeżeli te samochody i pojazdy samochodowe są towarami używanymi w rozumieniu art. 43 ust. 2 pkt 2 ustawy (a więc były używane przez okres co najmniej pół roku).

Zgodnie z powyższym zatem, podatnik, który zakupił samochód osobowy, odliczył od tej transakcji część podatku na zasadach podanych wyżej, i używał go przez okres co najmniej pół roku, przy jego sprzedaży zastosuje zwolnienie z podatku VAT.

Należy jednak pamiętać, że działanie takie spowoduje konsekwencje w podatku naliczonym, zgodnie z art. 91 ustawy o VAT z uwagi na zmianę przeznaczenia danego środka trwałego (początkowo był on bowiem wykorzystywany do czynności opodatkowanych, a z chwilą sprzedaży jako towaru używanego do czynności zwolnionej). W zależności od tego, kiedy sprzedaż nastąpi, różna będzie wysokość korekty tego podatku. Np. w sytuacji, w której samochód zostanie sprzedany w pierwszym roku używani, korekcie będzie podlegać 4/5 odliczonej kwoty podatku (okres korekty dla ruchomych środków trwałych o wartości powyżej 15 tys. zł wynosi 5 lat).

Przykład: Pan Piotr kupił samochód osobowy w listopadzie 2007 r. za kwotę netto 60 000 zł, podatek VAT 13 200 zł. Wykonuje jedynie czynności opodatkowane VAT. Odliczył tym samym z faktury zakupu samochodu podatek w wysokości 6 000 zł (zgodnie z ograniczeniami zawartymi w art. 86 ustawy o VAT). Sprzedał go natomiast w lipcu 2008 r. za kwotę 50 000 zł netto.

Zgodnie z § 8 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia w sprawie VAT sprzedaż ta korzystała ze zwolnienia w podatku VAT. Pan Piotr jednak zgodnie z art. 97 ustawy o VAT musi skorygować odliczony podatek VAT od zakupu tego samochodu wysokości:
4/5 x 6 000 zł = 4 800 zł

Pan Piotr w sumie nie odliczył podatku VAT w wysokości :
4 800 zł + 7 200 = 12 000 zł

Co by było jednak w sytuacji, gdy sprzedawany samochód nie spełniał definicji towaru używanego (np. sprzedaż nastąpiłaby przed upływem półrocznego okresu używania)? W takiej sytuacji podatnik musiałby transakcję sprzedaży opodatkować podatkiem VAT. Co istotne przy sprzedaży podatnik nie stosuje już ograniczenia jakie miało miejsce przy zakupie samochodu osobowego. De facto, mimo sprzedaży za niższą cenę netto, podatnik może odprowadzić do urzędu skarbowego podatek w wartości wyższej, aniżeli go odliczył.

Przykład: Załóżmy że powyższy samochód Pan Piotr sprzedał nie w lipcu a w marcu 2008 r. za kwotę netto 50 000 zł. Nie upłynęło zatem pół roku od jego nabycia, a co za tym idzie nie spełnia on definicji towaru używanego. Będzie to zatem sprzedaż opodatkowana podatkiem VAT, przy czym podatek ten wyniesie:
50 000 zł x 22% = 11 000 zł.

W tej sytuacji nieodliczony VAT przy zakupie oraz VAT należny przy sprzedaży tego samochodu wynoszą w sumie:
7 200 zł + 11 0000 zł = 18 200 zł

Z powyższych przykładów wynika, że ostateczne obciążenie podatkowe dla podatnika jest niższe w przypadku sprzedaży samochodu jako towaru używanego (w sumie 12 000 zł podczas gdy przy sprzedaży samochodu jako opodatkowanego VAT-em: 18 200 zł). Warto się zatem zastanowić, czy w sytuacji, gdy zamierzamy sprzedać samochód osobowy od zakupu którego przysługiwało nam częściowe odliczenie podatku, a który z uwagi na jego okres używania nie spełnia definicji towaru używanego, nie lepiej poczekać, aż upłynie półroczny okres określony w ustawie o VAT.