Formy rozliczania podatków w 2019 r.

Przeczytaj także: Wybór/zmiana formy opodatkowania działalności gospodarczej

Podstawową formą opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nadal są zasady ogólne wg progresywnej skali podatkowej. Nie każdy jednak jest na taki sposób rozliczania podatku skazany. Zarówno podatnicy rozpoczynający prowadzenie firmy jak też kontynuujący działalność gospodarczą (czy to na własne nazwisko czy w formie spółki osobowej) w zależności od rodzaju tej działalności mają do wyboru również:

• podatek liniowy
• zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych (zwany potocznie ryczałtem ewidencjonowanym)
• kartę podatkową – czyli podatek, którego wysokość określa fiskus w wydanej decyzji.

Zasady ogólne wg skali podatkowej

Jest to podstawowa forma opodatkowania, w której to opodatkowany jest uzyskany z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej dochód. To wymaga zaprowadzenia odpowiednich ewidencji księgowych, w postaci podatkowej księgi przychodów i rozchodów albo ksiąg rachunkowych (oraz ewidencji pomocniczych takich jak ewidencja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ewidencja przebiegu pojazdu, ewidencja wyposażenia itp.).

Uzyskane dochody są tutaj opodatkowane progresywną skalą podatkową: 18% do kwoty 85 528 zł i 32% od nadwyżki ponad ten limit. Opodatkowanie skalą podatkową wymaga opłacania w trakcie roku zaliczek na podatek za okresy miesięczne bądź kwartalne (do 20-dnia miesiąca następującego po okresie, którego te dotyczą). Alternatywną formą wpłacania zaliczek są tutaj zaliczki uproszczone, czyli ustalane na podstawie dochodu z lat ubiegłych (w przypadku zaliczek na rok 2019 podstawą ich obliczenia będzie dochód z roku 2017, a gdy ten nie wystąpił bądź nie przekroczył kwoty wolnej od podatku – z roku 2016; gdy i ten dochód był zbyt niski, skorzystanie z zaliczek uproszczonych nie jest w 2019 r. możliwe).

Skala podatkowa charakteryzuje się przy tym możliwością rozliczania wszelkich ulg podatkowych, rozliczenia jako osoba samotna bądź wspólnie z małżonkiem czy występującą kwotą wolną od podatku. Niestety w rocznym PIT, obok dochodów z działalności, należy wykazać również inne dochody opodatkowane w ten sposób. Przed opodatkowaniem podlegają one zsumowaniu. To z kolei może doprowadzić do konieczności zapłacenia wyższego podatku (wg stawki 32%).

Podatek liniowy

Podatek liniowy swą konstrukcją jest bardzo zbliżony do skali podatkowej. Różnice polegają jedynie na: stosowaniu stałej 19% stawki podatku (zamiast stawek progresywnych), braku kwoty wolnej od podatku, ulg podatkowych czy preferencyjnego rozliczenia się (z małżonkiem bądź jako osoba samotna).

Prowadzi się tutaj natomiast takie same ewidencje księgowe i ustala w trakcie roku zaliczki na podatek za okresy miesięczne lub kwartalne (te również mogą przyjąć formę zaliczek uproszczonych). Brak ulg i preferencji w rozliczeniach rekompensuje pewność, że podatek z firmy nie przekroczy 19%.

Jedynym obwarowaniem co do tej formy opodatkowania jest brak współpracy w ramach firmy z obecnym/byłym pracodawcą w tym samym zakresie, co czynności wykonywane w ramach umowy o pracę.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Ryczałt ewidencjonowany jest pobierany od uzyskiwanych przychodów. W rachunku podatkowym nie uwzględnia się tutaj zatem kosztów uzyskania przychodu. Stawki podatku są jednak odpowiednio niższe. W zależności od rodzaju wykonywanych czynnością wynoszą one: 20%, 17%, 8,5%, 5,5%, 3% oraz 10% (oprócz nich występują dwie dodatkowe stawki: 12,5% dla przychodów z najmu przekraczających w roku 100.000 zł oraz 2% z tytułu sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przesyłowy produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu – te jednak nie są pozarolniczą działalnością gospodarczą).
Wymagane jest tutaj prowadzenie ewidencji przychodów pozwalające na obliczenie podatku wg poszczególnych stawek ryczałtu, wykazu środków trwałych czy wyposażenia.

Nowe firmy ryczałt obliczają i wpłacają w trakcie roku za okresy miesięczne (do 20-tego dnia następnego miesiąca), a kontynuujący działalność mogą skorzystać z wpłat kwartalnych. Nie ma tutaj odpowiednika zaliczek uproszczonych.

Nadto korzystający z opodatkowania ryczałtem przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej nie mogą korzystać z preferencji w postaci wspólnego opodatkowania z małżonkiem lub dzieckiem w związku z osiąganiem przychodów z pozostałych źródeł. Nie ma tutaj znaczenia nawet fakt braku przychodu ze źródła działalności czy też jej zawieszenie. Rozliczą oni jednak większość ulg podatkowych.

Niestety zakres stosowania opodatkowania ryczałtem nie jest już tak powszechny jak w przypadku skali podatkowej czy nawet podatku liniowego. Ustawa o ryczałcie zawiera bardzo duży katalog wyłączeń z możliwości skorzystania z tej formy opodatkowania (zarówno w zakresie uzyskiwanych przychodów ze sprzedaży jak i rodzaju prowadzonej działalności).

Karta podatkowa

Karta podatkowa to najprostsza forma opodatkowania, ale dostępna tylko dla nielicznych (świadczących głównie usługi dla ludności). Ustawodawca wprost wskazuje branże, które karta podatkowa może objąć.

Karta podatkowa charakteryzuje się brakiem prowadzenia ksiąg. Sam podatek ustala fiskus na podstawie złożonej przez przedsiębiorcę informacji. Wysokość podatku ustalana jest w drodze decyzji i jest uzależniona ona m.in. od rodzaju działalności, liczby zatrudnionych pracowników, liczby mieszkańców miejscowości w których działalność jest wykonywana. Wysokość podatku może być obniżana lub podwyższana po spełnieniu ustawowych przesłanek w tym zakresie, jak również po zgłoszeniu zmian w działalności. Podatek za dany miesiąc płatny jest do 7-go dnia miesiąca następnego. Jedynym możliwym odliczeniem jest natomiast płacona przez przedsiębiorcę składka zdrowotna. Karta podatkowa nadto także pozbawia możliwości rozliczenia się z małżonkiem czy z dzieckiem.

Warto wiedzieć

W 2019 r. został wydłużony czas na wybór formy opodatkowania. Przypomnijmy, że jeszcze w roku ubiegłym podatnicy mogli dokonać zmiany zasad rozliczania podatku do 20 stycznia danego roku podatkowego. Obecnie jest to co do zasady 20 luty (a mówiąc dokładniej: 20 dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym został uzyskany pierwszy przychód albo koniec roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu tego roku podatkowego). Wyjątkiem jest karta podatkowa. Tutaj pozostał nadal 20 stycznia.

Podatnik, który prowadzi działalność gospodarczą w kilku formach prawnych (na własne nazwisko oraz jako wspólnik w spółce osobowej), dla każdej z tych działalności może wybrać odrębną formę opodatkowania np. ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i zasady ogólne lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i podatek liniowy.
Nie jest jednak możliwe wybranie opodatkowania działalności prowadzonej indywidualnie i w formie spółki osobowej podatkiem liniowym i według zasad ogólnych.

Jeżeli podatnik traci prawo do opodatkowania ryczałtem, a jednocześnie prowadził inną działalność w formie spółki, dla której wybrano opodatkowanie podatkiem liniowym, to po utracie warunków do opodatkowania podatkiem zryczałtowanym działalność indywidualna będzie opodatkowana podatkiem liniowym. Utrata prawa do opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych dla przychodów z działalności prowadzonej indywidualnie, nie oznacza utraty prawa do opodatkowania wg 19% stawki podatku dla dochodów z działalności prowadzonej w innej formie prawnej.

Podatnik, który w trakcie roku w sposób trwały zlikwidował pozarolniczą działalność gospodarczą, a następnie w tym samym roku rozpoczął jej prowadzenie na nowo, na nowo może wybrać dowolną formę opodatkowania.